Esta é a nosa realidade

O outro día atopei paseando unha amiga da infancia que agora vive nunha das cidades do noso país. Comentoume que non está moi contenta co ensino que recibe a súa filla, matriculada no que se supón o instituto público de máis sona desa cidade, o de elite. Ela falaba de que pasa moito tempo dedicada a axudar a filla nos estudos, explicándolle o que coida debería traer entendido do instituto. Engadiu asemade que na privada hai máis horas de estudo para as asignaturas "importantes".
Nese centro, seguimos falando, todos os nenos e nenas son "fillos de". Son os grandes privilexiados: todos os pais teñen estudos e posibilidades económicas. Todos destacan, levan premios, boas notas... Fíxenlle ver o privilexio de estar rodeados de cultura, que calquera dúbida académica pode ser solucionada na propia casa, que calquera libro está ao alcance das súas mans.
Tentei esplicarlle que viven nunha burbulla. Que esa non é a nosa realidade, a realidade coa que convivimos os profesores e profesoras dos centros do rural, dos arredores das cidades. Que só ven unha parte moi pequena do que existe. Conteille -mentres ela se asustaba cada vez máis- que tiven unha alumna a quen a súa nai levaba polas noites a roubar nos eidos dos veciños. Que tiven outra abandonada pola nai co pai no cárcere, cunha avoa con poucos recursos como único sustento. Que un rapaciño comentou unha vez en clase "aínda non fixo moito frío porque non fun durmir coas ovellas".

Podería contarlle a historia desta nena:

Ela é da zona rural, no seo dunha familia dedicada aos labores de labranza e gandería nunha pequena explotación familiar; cunhas condicións socioeconómicas tan precarias que necesitan a axuda dos Servizos Sociais do concello. Vive nunha casa habitada por tres xeracións, nas que o desemprego de varios membros da familia e o diagnóstico de dependencia alcohólica do pai, engadido ao seu carácter violento e machista, axudan a que a nena se amose calada e reservada.
A moza ten que traballar abondo tanto nos labores domésticos como de labranza e atención dos animais, con poucas condicións hixiénicas; ademais coida das súas dúas irmás pequenas: é unha perfecta mamá aos seus 16 anos.
Estas condicións reflíctense no día a día escolar, con problemas de hixiene persoal, timidez, temperamento reservado, falta de material escolar... facendo da rapaza unha moza moi insegura con ganas de pasar desapercibida.
Destila uns desexos inmensos de saír desta situación, quere voar do mundo que coñece, seguir estudando, ser dona do seu destino. Foi superando con esforzo e moitas ganas todos os atrancos que a fatalidade lle puxo no seu camiño. Destaca nela a falta do sorriso propio da adolescencia, unha mirada que só transmite unha gran tristura, esa tristura imperdoable nestas idades.

Non, non ten esa vida fácil da que me falaba a miña amiga nin que teñen os meus fillos, non existe a xustiza da igualdade para ela. Sabe que saír adiante é complicado, que lle custa estudar e entender, que ninguén na casa a apoia; porén, segue loitando. Neste caso, ela é sabedora de que só con estudos poderá saír desa situación que a está a machucar.

Podería falarlle dun neno que todos os luns se agocha baixo a carapucha da súa sudadeira, tentando esquecer todos os insultos que o seu pai proferiu contra a súa nai durante toda a fin de semana. Non estuda nin fai os deberes. Estes non lle axudan a esquecer.

Podería non rematar nunca este post.

Poderiamos contar miles de historias semellantes. O problema é que hai xente que non as ve nin quere velas.

Esta é a nosa realidade. Eu non sei como é dar clases nese instituto, non sei se me sentiría máis realizada por non ter que pedir axuda a especialistas, por no chorar coa impotencia... Si sei que loitar contra a pobreza mental é tarefa case imposible. Falo de incultura e son pesimista. Porque da pobreza mental é difícil saír. E, ás veces, derrubámonos. Pero case sempre loitamos e facemos canto temos a man. E isto é o que nos fai verdadeiros mestres.