Things I Should Stop Thinking About Thinking

Things I Should Stop Thinking About Thinking from Dan Castro on Vimeo.


Vía Cultura Inquieta

Regreso a Berlín

Verna B. Carleton é a autora de Regreso a Berlín, publicada polas editoriais Periférica e Errata Naturae. Unha novela complexa sobre os sentimentos cruzados que sente un alemán cando regresa a seu país despois da devastación da Segunda Guerra Mundial; un home que sofre e odia todo canto vén de ocorrer, pero que tamén se odia a si mesmo pola fuxida, por agocharse tras unha nacionalidade que non lle pertence, tras un parapeto que se está a desmoronar.
A volta non é doada, e os infernos vividos aflorecen pola boca dos personaxes cos que se cruza nun Berlín que se está a reconstruír tras as bombas, un Berlín dividido poboado por habitantes que tentar mirar cara a diante. Para tentar entender canto hai arredor e canto sofre o personaxe protagonista, a novela conta cunha narradora testemuña, unha moza que viaxa canda o protagonista e a súa esposa para contar de xeito obxectivo o que acontece e o que se sente. E aquí reside a sorpresa da novela: iremos descubrindo a visión dos outros personaxes coa que non contaba o protagonista, e iremos contrapoñendo a visión que tiñamos -a do protagonita- coa nova realidade que se vai abrindo ante os nosos ollos a medida que avanzamos na lectura. Asistiremos a unha loita interna constante nunha sociedade que ten moi recente unha dura guerra e que sabe quen delatou a quen, quen  odiou e quen axudou, quen tivo que fuxir e quen permanceu. As guerras son tremendas porque a crueldade do ser humano é enorme. E este libro ten a capacidade de achegarse á complexidade dos personaxes qeu poboan esta dura realidade.

Travelling Through Brush and Ink | National Palace Museum Taiwan

Mirar o mundo, vivir o mundo. Fermosa animación do Museo Nacional de Taïwan. (visto no Facebook de Michele Petit

Travelling Through Brush and Ink | National Palace Museum Taiwan 筆墨行旅 | 台灣故宮 逐格動畫 from annlinchao on Vimeo.

Videopoema

De todos os videopoemas que vén de realizar o meu alumnado quedo con este, de Helena Santalla e David de la Torre a partir dun texto de Estevo Creus:

Porque ti

tamén estabas enferma

dalgún xeito

coma a casa

miles de termómetros de febre

e de torturas

eu sabíao

sabíao polo tacto

non preguntes

sabíao por como respirabas

sabíao polas ondas e os outros arrecifes

sabíao por ti

e por min

e por como chorabamos abrazados despois de xogar a destruirnos.

inocentemente abrazados

ulindo a landras

abrazados coma un tigre.

Non á violencia contra as mulleres (DXX)

Ni una menos. Por Cecilia Griffa

 Nos Queremos Fuertes 

Querémonos Fortes

En clave de igualdade

Un proxecto que comezamos este último trimestre con solución de continuidade: pretendemos cambiar esas letras machistas que o noso alumnado e a sociedade canta sen pensar -queremos crer-, sen saber o que se di.
Todo xurdiu cando un día na biblioteca achegáronseme dúas alumnas de 4º para ensinarme un vídeo. "Profe, vas flipar", e si, flipei. Así que logo comentando en clase a letra e o vídeo da canción, comezaron a ensinarme moitas outras, e pensei que algo deberiamos facer.
Aquí estamos. Isto é un comezo.

Estas cancións que hoxe presentamos son tres que o noso alumnado escolleu para variarlles a letra por unha de igualdade, reivindicativa:

.- Eu son feminista, sobre a "mítica" Te compro tu novia:




.- Eu son miña, sobre "Eres mía":




.- Xices de igualdade: sobre a letra da famosa canción "Corazón de tiza" de Radio Futura.

Un mundo propio

En Libros del Zorro Rojo convídanos a maxinar o noso propio mundo con este álbum de Laura Carlin chamado inequivocamente Un mundo propio, ese que se afasta da realidade para ser máis fermoso, máis amable, máis habitable, máis amigable, máis imaxinativo, máis feliz. Non é tan difícil conseguilo, só temos que deixar voar o pensamento e colle un lapis para deseñalo. E para isto, pasearemos primeiro polo propio mundo da autora, que nolo amosa sen complexos. Así, utilizará diferente técnicas, dende a fotografía ata o collage. Só temos que nos poñer mans á obra. Non é tan difícil fuxir do gris para recorrer a aquela cor que queiramos. Chega con nolo propór.

Ocac Chile - Basta de acoso callejero

El pueblo durmiente

Rebecca Dautremer publica en Edelvives El pueblo durmiente, un álbum máxico, un soño da autora-ilustradora, que se inspira en "A Bela Durminte" para contarnos como un príncipe e o seu criado chegan a un lugar onde todo o mundo leva durmindo máis de cen anos; a que se deberá?; como soucionalo? Será un encantamento, unha maldición, un feitizo? Ademais, desta referencia, hai outras á literatura popular francesa polo camiño. Así pasearemos polo barrio de Montmartre de fins do século XIX, lugar bohemio e alegre.

Por suposto, o libro é unha xoia tamén pola edición, como adoita facer Edelvives, en grandes dimensións.

Meter o título

O outro día faleivos dunha actividade que estabamos a realizar: facer fotos dos lombos dos libros para facer poemas, os "Poemas titulados".

Pois ben, hoxe quero amosarvos algúns traballos que realizamos grazas a unha idea que me deu a Banda dos Cueiros de Gondomar cando os escoitei na illa de San Simón o día da entrega dos Premios Xerais: eles cantaron unha canción con títulos de libros de Agustín Fernández Paz. Así que a partir de aí, propuxen facer poemas con títulos de libros. E hai cousas ben acaídas que podedes ver no blogue da biblioteca. Aquí deito uns poucos exemplos:

Naquela LONGA NOITE DE PEDRA,

Á LUS DO CANDIL,

percorrín un CAMIÑO PERIGOSO

coa sombra dun ANXO NEGRO,

para chegar a ONS.

TODO É SILENCIO,

só se escoitaban AS VOCES BAIXAS

no CEO DOS AFOGADOS.

Pero no FARO ESCURO

brillaba unha CHAVE DE OURO,

e alí, estaban OS DOUS DE SEMPRE,

REO e MATILDA,

mortos no CAMPOSANTO.

E eu guiada por UNHA ESTRELA NO VENTO,

busquei REFUXIO.

O meu nome é GÁRGOLA,

e veño a OBABAKOAK

para FUXIR

dAQUEL LUGAR.

Ou estoutro:

Game over,

todas as horas roubadas na expedición do Pacífico.

Un videoxogo case perfecto,

onde percorrín un camiño perigoso

seguindo unha estrela no vento.

O faro escuro,

tamén chamado a casa da luz,

alzábase nun cume de neve interminable.

Ó descenso do derradeiro ocaso,

só queda á lus do candil

para atravesar a sombra cazadora

onde todo é silencio.

Aparecen sete caveiras

xunto con sete palabras e, detrás,

o anxo negro posuidor dunha chave de ouro,

                       A chave da Atlántida.

 Ou só con títulos de Álvaro Cunqueiro:

Na Cociña galega

utilizamos Herba aquí e acolá,

é coma unha Escola de menciñeiros,

para Xente de aquí e de acolá,

para Merlín e familia

ou para Os outros feirantes.

Na Cociña galega

sempre houbo Tesouros novos e vellos,

sempre foi coma a noite,

xa que A noite vai coma un río,

ou coma un Mar ao Norde.

Pero esta cociña,

nunca valeu para a Dona do corpo delgado,

ou para O incerto señor Don Hamlet, Príncipe de Dinamarca.

O que é algo que debemos apreciar.

Querida tía Agatha

Namorei de Beatriz Martín Vidal dende que a descubrín en Birgit, un deses libros imposibles de esquecer e que debería ser obrigatoria a súa pertenza. Dende aquela, tento seguila. Así que cando onte recibín unha desas caixas emocionates chea de álbums ilustrados, desta volta da editorial Thule, só collín este libro (os exames e a fin de curso están a me afogar): Querida tía Agatha. Que auténtica marabilla! 

Tres mozas que quedan soas mentres a tía viaxa e que deberán medrar e aprender, dentro dunha fantasía imposible, a vivir. E isto xa dende a propia portada, na que comeza a carta que as tres mozas escriben contando á súa tía as peripecias polas que pasan. Pero o importante é a forza das ilustracións -semellantes aos cadros dos impresionistas-, que nos contan a súa propia historia, ou que non regalan a súa interpretación das palabras. 

Querida tía Agatha: Espero que estés disfrutando del viaje Por aquí todo va bien. Estamos cuidando unas de otras, y también de la casa.

Non á violencia contra as mulleres (DXIX)

Curta que fala da violencia de xénero dende o xénero de terror:

Swan division- Joy Division & Swan Lake mashup

Vía

La familia de la vajilla impar

Catalina González Vilar e Isabel Hojas levaron o V Premio Internacional de álbum ilustrado 2016 Edelvives con La familia de la vajilla impar, un simpático álbum que narra como van desaparecendo as pezas da vaixela, igual que os membros dunha familia collen diferentes voos para seguir coas súas vidas. O texto conta pezas e rectifícase a si mesmo cando estas van ou rompendo ou desparecendo. E é que nas familias as vaixelas nunca están enteiras. Non si?  E ao mesmo tempo, cando unha vaixela leva moitos anos canda un, tamén sentimos que pode contar a nosa historia, esa historia familiar que vén dende moi atrás. E cando conta esa historia, tamén lembramos que non hai ningunha historia perfecta, que sempre nos falta alguén, como falta algunha peza.

Asemade, as ilustracións propoñen un xogo lector, procurando as ilustracións das pezas da vaixela que se nomean e facendo un traballo de investigación: como desapareceron esas pezas? Dá para mirar e remirar.

El globo rojo en la lluvia

Encántame Ricardo Siri, ou sexa, Liniers. Gústanme especialmente os seus personaxes, Enriqueta e o gato Fellini, e o amor pola lectura que desprega nas súas tiras. Na editorial La casita roja podemos atopar este libro del, El globo rojo en la lluvia, un cómic para primeiros lectores que está protagonizado por dúas nenas, Matilda e Clementina, que aproveitan o lecer dos sábados para pasalo ben. E vaia se o pasan! Tanto que son quen de nos contaxiar da súa ledicia infantil, do vitalismo propio da infancia, e mesmo da sinxeleza propia das aventuras desta etapa.

Damned Writers

Precioso este álbum de Ángel A. Svoboda que presenta a editorial Bululú: Damned. Writers. 23 autores de culto é o que indica o seu título tal cal: unha listaxe de 23 autores que debemos ter presentes e que ademais salientan por algún detalle que pode ser nimio, que pode ser unha ferida, que poder ser unha tormenta agochada nunha paz inexistente. E todo isto, ás veces, déitase sobre a obra, sobre o escrito, sobre o que o lectorado pode ler despois, mesmo séculos despois. Svoboda propón unha "Beizón" e unha "Maldición" sobre cada autor ou autora escollida, ademais dunha listaxe coas súas obras máis importantes. Nestas páxinas están a nosa Rosalía, as irmás Brönte, Wilde, Lovecraft, Dickinson ou Kafka.

Poemas titulados

O meu alumnado anda a facer esta actividade que me encanta: facer poemas cos títulos dos libros. Están saíndo cousas ben fermosas. Aquí vos deixo algún exemplo, pero no blogue da biblioteca do IES Laxeiro podedes atopar moitas máis:

Sempre hai un lugar para a poesía (CXLVI)

Poema de Emma Pedreira que obtivo o IV Premio Internacional de Poesía Jovellanos, 'El Mejor Poema del Mundo',

 Lista da compra da viúva


Na lista da compra só hai cousas para min.
Non coitelas, non arrebatadas ameixas e infusións contra doenzas inventadas.
Non hai pan exótico para queimar nunha tixola mentres ti e mentres eu,
non hai caprichos para desfacérseche na lingua.
Nin tabaco para o despois.

Na lista da compra só hai aire e sombra,
ítems dos que eu preciso,
e xa non gasto en comer nin en chorar,
xa non tatúo nada na porta da neveira nin escollo lugares en mapamundis contritos para fixar aquí fomos/ou non/felices.
Na miña lista da compra volven mesturarse os meus dez anos cos meus oitenta.
Hai panos do naris e algodóns e doces polos que doo entre bágoas, entre moas.
Na lista da compra volve haber cousas que fai tempo que non.  Tiritas e suturas, contencións para o desangrase. Fío para o desgarro, xeo para as feridas.
 Xa me vou esquecendo de luxar as lúas das uñas con canela e curry, xa non me sinto na danza da fritura e da noite e xa non elixo a froita por como se pareza a súa pel á túa,
afundindo  as miñas xemas dos seus extremos.
Volve haber cigarros, tapóns para os ollos, pinturas para recalcar os meus poros lacazáns, e etiquetas nas que marcar cada lugar de min que non se pode tocar máis.
Volve haber pintalabios que non me arrincarás a beixos, maquillaxe para este último golpe (que irá mudando a súa cor como o plátano maduro), panos de papel para desbordamentos, masilla para as miñas fendas de ruína.
E compresas.
Porque esta mañá -probablemente- perdemos a última oportunidade
de ser os terribles pais
dunha indómita nada.

Bibliópatas e fobólogos

Emma Pedreira constrúe en Bibliópatas e fobólogos publicado por Galaxia, un monllo de relatos (?) dos que é difícil escapar se amas os libros ou a lectura. Retranca, esta é a palabra que define a maior parte dos relatos, pero tamén hai un montón de frases que paga a pena recordar; frases que enchen relatos para ler a calquera hora, frases que constitúen unha homenaxe a palabra, esa que fornece a lingua, a nosa lingua, esa que constrúe críticas, esa que constrúe poemas, esa que amamos. E mentres nós amamos a palabra, admiramos como a constrúe a autora, como é quen de tecela con outras para armar unha colcha de papel resistente ante o paso dos anos, sabendo que estes non a van amaralear. Nela, debuxa ambientes, viaxes, amores e resistencias. E fíaas con humor, ese delicado fío que tanto pode ser de cores como branco e negro, fío de agullas sólido que non se deixa destecer e que ganduxa con delicadez e harmonía nos seus chivaletes.

- Vas saír así a rúa?

-Si, por?

- Porque con eses versos transparéntaseche todo o pesimismo. (páx. 50)

Sol de mayo

A editorial Salamandra encárgase de publicar todos os libros de Antonio Manzini, e eu, claro está, de os ler. Así que aínda que teño pouco tempo, roubo uns minutos ao traballo para ler Sol de mayo. O autor, xa mo demostrou, sabe enganchar e volve conseguilo nesta entrega, que creo que me gustou un pouco menos, quizais porque xa o estou coñecendo moito, non sei. Pero aínda así penso seguilo nas súas próximas entregas. Sobre todo porque me gusta este detective politicamente incorrecto que loita por facer as cousas ben aínda que el sexa tan corruptible e ao mesmo tempo tan airado e negativo coa sociedade na que debe vivir. Aquí entra a crítica, ese desencanto que amosa ante a sociedade actual e o desprezo por personaxes que pretenden dar leccións de ética agochando a corrupción. Como adoita suceder, temos dúas tramas dentro da novela, historias policíacas e historias de amor, pero sobre todo reina o fracaso ou a incertidume existencial propia desta serie. Como propio desta serie é o humor, o sarcasmo. E o personaxe fantasma da súa muller encántame. Haberá que ver que ocorre proximamente.

A cadencia da fractura

Isaac Xubín é o autor deste libro de poemas que publica Xerais, Premio de Poesía Manuel Lueiro Rey 2017, A cadencia da fractura. Poesía de cambio, de movemento, que fala de miseria e destrución, esa que tantas veces negamos. Valores que a sociedade actual foi esquecendo e valores que tememos que o futuro nin coñecerá. Avanzamos cara a unha sociedade que dá medo: violencia e derrota do ser humano. E o autor reclama unha chamada de atención, un berro en voz alta, un sonoro poético, unha fuxida cara a un futuro que non debe existir. Carga os versos de mensaxes crítica para que o lectorado pense, para activar os sentidos, para desactivar certezas, para profundar en esquemas interrogativos. De aí xorde a incomodidade, e a procura da resposta. Aquela que, quizais, podamos atopar conxuntamente para cambiar a sociedade. Aínda estamos a tempo.

"semella a perfección de todo aquilo que se achega
pola forza creativa do que é transpiración,
blasfemia e bioloxía"

"é cedo e chámome Problema"

Os golfiños e o xigante

Na editorial Baía podemos atopar este texto baseado nun feito real de Inacio: Os golfiños e o xigante conta con ilustracións de Iván Suárez. O cerne desta historia é, efectivamente, unha historia real, e segundo se di, a realidade supera a ficción. Así que Bao Xishun, o home máis alto do mundo, que fuxía da fama e decidiu ser pastor de ovellas, foi requirido por un acuario para salvar a vida dun par de golfiños.E abofé que o conseguiu! E foi posible grazas aos seus longos brazos. A historia semella ben rara. Os golfiños, lambóns eles, paparan unhas boias que facían perigar as súas vidas, e só Bao Xishun, introducindo o seu longo brazo, podería quitarllas do estómago e salvalos. 

Así que Inacio maxina esta fermosa historia para os seus monicreques, e leremos (e agardamos velo representado asemade) como a coidadora dos animais andou por toda China, en todo tipo de vehículos, na busca do xigante salvador. Logo, converterase ela mesma en salvadora porque comprenderá que a mellor vida dos golfiños non é en cativerio.

Inacio reconstrúe unha fermosa historia facéndoa nosa, lembrándonos o marabilloso que supón o feito de que os seres humanos sexamos diferentes e de que saibamos aceptar esa diferenza. Pero tamén nos lembra o respecto que non só nos debemos entre nós senón tamén cara á natureza. Os animais son felices no seu hábitat natural. Que sentido ten apreixalos para que os humanos simplemente vaiamos velos? Que sentido ten facelos vivir baixo unha chave que impide a súa liberdade e por tanto a súa felicidade? Non desexemos para ninguén o que non queiramos por nós. Sexa animais de dúas patas, catro, ou sen elas.

El libro de los Guarripios

Divertídisimo álbum de Arnold Lobel que nos trae a editorial Kalandraka: El libro de los Guarripios é un rimado porquil, ou porqueiro, non sei moi ben, xa que cada páxina é un poema cun protagonista porco ou porca que experimenta unha situación rocambolesca ou grotesca ou paródica ou simplemente humorística, mesmo absurda. De aí o título, porque o que nos ofrece o autor son "guarripios" en estrofas de cinco versos rimados cun porco escritor (que non un escritor porco) que se pinta a si mesmo como o que é ao principio e ao final do álbum conferíndolle así unha estrutura pechada.

E se os textos poéticos son divertidos, probade a vos fixar nas ilustracións, desternillantes, enmarcadas nun fondo branco que abrangue o texto.

Ahora me llamo Luisa

Jessica Walton e Dougal MacPherson son autores de Ahora me llamo Luisa publicado por Algar, fermoso álbum sobre a transexualidade e a súa doada aceptación. Un xeito ben acaído para achegar a diversidade de xénero á infancia, aínda que non só, mediante a reflexión e a amizade. Por iso, servirá para rachar con estereotipos e prexuízos, e para que nenos e nenas coñezan este tema e aprendan a respectar mellor que o fan, ás veces, os seus maiores. Asemade, o libro prima a amizade como un valor seguro. 

Non é fácil tratar un tema coma este dun xeito tan sinxelo e ao mesmo tempo tan entendible e útil. Coido que é deses libros que deben estar en todas as bibliotecas escolares.

Rufus

Rufus, o morcego que adoraba as cores, escrito por Tomi Ungerer no ano 1961, vén de ser publicado pola editorial Kalandraka. Unha vez máis, o autor escolle un protagonista animal, pero non un animal doméstico, senón un deses que non adoitan ser protagonistas de álbums infantís (lembremos a boa ou o polbo) para achegarnos a súa propia visión metafórica dos prexuízos que habitan a nosa sociedade; así, o morcego -posto que este é o noso protagonista, Rufus- afastáse dos cánons establecidos para vivir coa luz do día e gozar de canto esta ofrece... pero deberá procurar unha cor para entoar. Aínda así, o medo e eses prexuízos dos que falabamos, eses que nos obcecan e impiden vermos oportunidades nas diferenzas, tentan rematar cos soños e as ilusións daquel que tentou rachar cos estereotipos. Que difícil resulta aceptarse a un mesmo! Pero máis complicado resulta cambiar o modus operandi dunha sociedade tradicional que cre ver perigos en todo aquilo que se afasta do que temos aprendido, do que cremos normal, do que está escrito por unha tradición inventada non se sabe por quen nin cando. Si, seguir o establecido é sempre máis doado e menos perigoso. Aquel que pretende camiñar por unha estrada non convencional pode saír ferido. Por sorte, por estas estradas circula máis xente que che ofrece a amizade. E esta, cando é sincera, si que é importante.

Exhumación

Marcos Abalde Covelo gañou o IV Premio de Poesía Manuel Lueiro Rey con Exhumación, publicado por Xerais. Un libro que destaca pola súa solidariedade social, polo apoio aos desfavorecidos, por poñer en palabras aquilo que ás veces preténdese agochar entre as tebras da ausencia. Por iso as palabras convértense en labazadas, en chamadas de atención, en apertura de ollos, para cuestionármonos que somos, que nos preocupa, cara a onde miramos. Somos realmente humanos os humanos? Por que nos convertemos en opresores? Por que consentimos que haxa así oprimidos? Deberiamos daquela chamarnos humanos os humanos? Consentimos vivir nun sistema, nunha sociedade opresora, capitalista, que só mira cara a un lugar sen importar quen quede no camiño, sen importar como nos tratamos, como tratamos a natureza, como estamos a rematar co noso propio planeta. Por iso, o ser humanos semella non ter memoria, nin histórica nin recente, e iso asemade acontece coa nosa cultura, a galega, esa que tantas veces sobreviviu nun cárcere que establece que a lingua permaneza pechada e agochada, e só nós poderemos liberala para utilizala.

De aí que teñamos que "exhumar un presente sepultado, onde as tres cuartas partes da humanidade está excluída, sexa entre os países do norte e do sur, o que chamamos apartheid global, mais tamén na propia Galicia, onde este apartheid, o da subhumanidade moderna, tamén funciona. 20.000 rapaces son expulsados cada ano a vivir fóra de Galicia".  

Unha chamada de atención, que non sexa orfa.

Cumpría decepar a efeméride futura.
O abismo tamén afloraba aquí.
As malleiras non acababan
nas alfándegas nin nas comisarías.
Normalizábase o estado de excepción,
a fenda na esperanza de vida, a asfixia.
Nunha sociedade necrófila,
a alegría viraba un perigo social.
Xeren, segregan, encerran, deportan.
Eles obrigábannos a entoar
o alalá proletario do lume.

2017 Xerais

Un ano máis, o calor da illa de San Simón arroupou un acto emotivo, onde as bágoas sempre afloran e os sorrisos e as gargalladas sucédense. Emocionante porque escoitar as palabras dos gañadores, escoitar a María Canosa (por fin!, diría ela), a Manuel Lourenzo (triplete) e a Santiago Lopo (lembro con agarimo a súa visita polas miñas aulas),  non pode ser doutro xeito, e risos e bágoas porque os sentimentos sucédense entre amigos e amigas, a quen dá gusto volver a ver unha vez máis, na inmensa illa que nos permite pousar alí os nosos pés, testemuña de dores anteriores, de voces acaladas, de olladas de desesperación. Adoro esta illa, polo que supón e polo que representa, adóroa por ser memoria histórica e por ser arestora, grazas a Xerais, memoria de felices reencontros. Agora supón, por ende, lembrar o Mestre, a súa bonhomía e a súa dozura, ese noso Agustín que sempre estará connosco, coas súas palabras convertidas en libros (os seus títulos en cancións, que preciosidade labor esa da Banda dos Cueiros) e asemade nun novo libro que estreita novamente o corazón. Grazas, outra vez, á editorial Xerais. Polo mimo, o coidado, a xenerosidade.

E grazas, Xurxo Mariño, por conxugar ciencia e emoción, ciencia e poesía, ciencia e literatura. A ver se deixo de escoitar nas salas de profes iso de "escribe ti que eu son de ciencias". 

 No barco, camiño a.

 Xurxo ten estrela

 O glamour da edición. A poesía das abellas.

 Amizade e ledicia

 Quen dera ser bebé en Gondomar!

 Os mellores, un clásico

 Críticos que foxen das cámaras

A noite, a beleza, a saudade, a despedida