Blogue de Gracia e de Anxo, blogue de pingas e de icebergs, do que nos preocupa ou nos chama a atención, de biblioteca e de aula.

29/05/22

Mañana (Sobre series orientais XII)


 A pesar de toda a parafernalia que rodea a serie (O Máis Alá, as Parcas, o Inferno...) pareceume moi interesante porque trata o tema dos suicidios e as depresións, algo que normalmente non acontece. Por iso, como xa estou a dicir, a pesar do compoñente fantástico que para min é o menos importante, ao longo dos capítulos asistiremos a diferentes situacións que levan un ser humano ata o límite, de aí o seu desexo de desaparecer do mundo dos vivos. Son realmente estas historias as que convirten a serie nunha serie recomendable, especialmente algúns capítulos, como o dunha moza que é vítima dunha violación e logo a sociedade culpabílizaa (sóavos?); moi interesante tamén o capítulo onde se fala da ocupación xaponesa e o secuestro de moitas mozas para seren usadas como escravas sexuais, unhas mulleres que logo serán, a pesar deste sufrimento infinito, culpabilizadas pola súa propia sociedade... algo que lle acontece tamén á protagonista, pero 400 anos antes; vaia, que por moito tempo que pase a historia semella que se reproduce. Hai outras aportacións interesantes para ver, mesmo se sodes amantes dos cans hai un capítulo dedicado ao seu sufrimento; tamén está o acoso laboral, a impotencia de non atopar traballo, a soidade... Xa digo, fóra de inframundos e fantasías varias, ben combinadas por outra parte coa crúa realidade, coido que é unha serie digna de ter en conta, xa que era moi arriscado abordar un tema así, e conseguen conmover dende o respecto, e tamén dende o humor.


28/05/22

Os libros que hai en min

 


Cando lin Os libros que hai en min publicado por Cuarto de inverno, pensei se eu tamén podería facer un exercicio de reflexión parello ao que realizou Emma Pedreira. Porque na miña vida hai moitos libros tamén; se tento botar a vista atrás (un monte de anos, por outra parte), lembro sobre todo ao Capitán Trueno, que lin e relín mil veces, e os “Clásicos Ilustrados” cos que coñecín todos eses libros dos que falamos hoxe e o noso alumnado non coñece: As aventuras de Tom Sawyer, Hucklebery Finn, todas as obras de Julio Verne, Moby Dick, contos de Grimm... e un longo etcétera. Na páxina 23 deste libro, a nosa autora afirma que chegou tarde á lectura; eu, porén, cheguei moi, moi cedo. Quizais porque tiven a sorte de termos libros na casa xa que meu pai era un gran lector; quizais porque non había outra cousa que facer, literalmente. Pouco despois Emma tamén nos recorda as primeiras lecturas, libros que eu tamén lin na miña infancia, 13 anos antes: Los Hollister, Los Cinco, Los siete, pero quen roubou o meu corazón de verdade foi unha colección dunha nena danesa internada chamada “Puck”: aínda conservo toda a colección de libros que debín reler cando menos 5 veces cada un. Na páxina 37 lembra Emma o seu primeiro libro de poemas (grazas a unha enfermidade), que lle chegou de tal xeito que a converteu en poeta; eu, porén, non cheguei á poesía ata ben máis tarde.

Así pois, para as persoas que amamos a lectura, este libro é asemade un baúl dos tesouros, porque convídanos a realizar, a nós tamén, un exercicio de reflexión persoal.

Así que temos un libro de memoria, de memoria persoal e de memoria lectora, posto que as súas vivencias particulares (curmáns, avós, enfermidades, madureza...) vincúlanse aos libros que van marcando as diferentes etapas da súa vida. É por iso que estamos ante un libro vivo que foxe de academicismos e que pousa a súa particular ollada de xeito desenfadado nos libros que atopou ela ou que dalgún xeito repousaron no seu ollar para convertela nunha lectora voraz. Emma comparte unha das miñas obsesións, e agradézollo: falar de libros, recomendalos, compartilos.

A autora fai organizando un libro de memorias bibliográficas, xa que o seu propio eu, o eu da narradora, pero aquí tamén da autora, constrúese a partir das experiencias lectoras. De aí que o libro comece cunha ‘Declaración de intencións’ que nos dá o punto de inflexión e o matiz creativo de todo o texto: un texto que vai ser un tecido exquisitamente bordado por anécdotas, títulos, críticas, listaxes, datos, fragmentos... compoñendo así un tapiz no que perdernos se amamos ler. Curioso compartir como nun primeiro momento das nosas vidas só temos títulos en castelán escritos por homes; será a nosa propia madureza a que nos leve ao galego e ás mulleres. Na páxina 90 lembra a descuberta do racismo e a descuberta da violencia contra as mulleres aos seus trece anos: no meu caso este achado chegou moitísimo máis tarde, así como o meu particular  gusto por Chimamanda; pola contra, cheguei antes a Jean Austen.

Pero ao mesmo tempo o seu libro fala tamén da súa relación coa escrita, intimamente ligada á lectura.

Outro aspecto suxestivo é o carácter colectivo que a autora logra imprimir neste libro; xa o dixen: o primeiro é repensar a nosa propia historia lectora. Pero é que a autora diríxese constantemente a nós, lectorado que estamos do outro lado do libro, fainos preguntas, convídanos a participar, mesmo realiza un xogo como o de “Rayuela” para non lermos o libro de xeito tradicional. Isto é a outra esencia literaria: a intertextualidade como diálogo. Moitas veces asistimos ao debate de “se a lectura nos fai mellores persoas” (e temo que a resposta é non, visto o lector que foron personaxes como Hitler) pero a literatura si é quen de asumir certas capacidades (cando menos, eu como profa de literatura así o considero), como por exemplo a capacidade de reflexión e a capacidade de creación, non só persoal senón tamén comunitaria. De feito, este libro é un deses espazos común que podemos compartir.

Compartir lectura, libros, é para min unha parte esencial da miña vida; non comprendería vivila doutro xeito: a paixón rebélase en min cando falo de libros, cando o meu alumnado me pide que lle recomende lecturas. Sei que un libro me gusta cando os seus personaxes entran nos meus soños. Nese momento, sei que ese libro apoderouse de min, e iso compráceme enormemente; ben é certo que non todos os personaxes son quen de coarse nos meus soños, o que non implica que esoutros libros non me gusten; pero o feito de me acompañaren fan que sexan dobremente especiais para min. Porque o acto de ler é un acto de dominar a soidade, de dominar, ás veces, a tristura que nos asolaga; é unha maneira de saber que estamos no mundo para algo. As palabras son compañía necesaria. Non son unha relixión, aínda que ás veces poida semellarse; os libros repousan nos seus andeis, aínda que ás veces, non nos deixan camiñar libremente, tanto espazo ocupan nas nosas casas e por tanto nas nosas vidas.

Non podo rematar estas poucas liñas sen falar de algo que ela tamén menciona na páxina 97: acumular libros que nunca leremos. Non sabe ela o acertada que estivo comigo e as miñas propias particularidades ao mencionar unha palabra en xaponés: ‘tsundoku”; a miña casa está chea de libros que sei que non poderei ler nunca, aínda que admito que desexo a miña xubilación para tentar solucionar algunhas destas carencias. Eu si lin a Pennac a mantenta e dígovos que tedes todo o dereito de deixar os libros a medio ler se non vos gustan, entre outros dereitos dos que gozamos como lectoras.

Por outra parte, adoro os álbums ilustrados e os pop-up, como tamén os “libros raros”. Así que está visto que sen nos coñecer, temos moito en común Emma e mais eu.

22/05/22

Todos fomos

 


Despois de Todos somos, volve Marcos Calveiro cunha segunda parte en Todos fomos, publicada por Xerais. A acción comeza cado unha rapaza desaparecida hai seis anos aparece espida e viva. Dende aí, temos as dúas protagonistas: a inspectora con conciencia que sabe que hai seis anos fallou e agora ten a oportunidade de se redimir, pechando axeitadamente o caso, e a xornalista sensacionalista sen escrúpulos que fai o que sexa por manter os índice de audiencia. Se o punto de partida de ambas é difernete, o obxectivo final que as move é oposto. O reloxo comeza a correr. O tempo é o verdadeiro protagonista do caso. Ao mesmo tempo, unha análise sociolóxica lémbranos o tipo de sociedade no que vivimos, que pode chegar a ser inconscientemente baleira e paradoxicamente cruel. Este xeito de movernos mantennos pegadxs ás súas páxinas sen repouso.


20/05/22

Os seres queridos


 P
remio Xerais de novela, Berta Dávila conquístanos con Os seres queridos. unha reflexión sobre a maternidade, sobre a afectividade, e sobre os sentimentos que nos explican como seres humanos, os que ás veces nos sosteñen e os que outras veces nos aflixen; sobre todo, unha volta ao sentimento universal que nos venderon tan ben como "ser nai" e que ata agora era imposto sen darnos opción a repensar ou a aproximarse a esa decisión.

Falamos necesariamente, tamén, de coidados, un tema que debemos enfrontar sen impostura, tendo en conta que normalmente acontece o esquecemento do autocoidado, tan necesario. Este esquenzo tradúcese en coidar dos demais, permitíndonos caer na rotina e mesmo na perda, fabricando sen sabelo cicatrices que algún día pedirán puntos para ser fechadas e deixar de supurar, o que non sempre será doado.

A importancia deste libro sobre a maternidade radica no arrepentimento e a infelicidade. Porque a condición da maternidade veunos dada dende sempre como un cambio de identidade que vén parella a unha felicidade que non sempre é real. As mulleres deixamos de ser nós para ser a "a nai de", con todo o que iso conleva. A carón deste feito, o libro transita pola dúbida, pola amizade, polas lembranzas, polo amor e o desamor. Por todo canto sentimos e tantas veces non formulamos. Porque a vida é permanente dúbida.



16/05/22

La gran serpiente


 I
mposible resistirse a Pierre Lemaitre. La gran serpiente foi a súa primeira escrita e vén de publicala agora Salamandra, coa lembranza da súa despedida da novela negra (que tristura!). O libro lese dunha sentada, porque é tetricamente delicioso e humorístico. Non é unha novela negra -nada ten que ver coas novelas tan negras que o autor escribiu posteriormente- pero é todo un divertimento literario que nos deixa intuír algunhas das notas mestras deste marabilloso autor. O que temos aquí é un xogo, un xogo literario, claro está, un tanto macabro e despiadado cunha protagonista totalmente inesquecible, lista e despiada que conquistará o lectorado dende o comezo. E cun final que tampouco defraudará.

15/05/22

O amor en Corea... é romántico (Sobre series orientais XI)

 Está claro que o amor romántico viaxou e viaxa veloz por todo o mundo; xa quixera o coronavirus! Despois de ver varias series románticas coreanas, creo que hai algunhas conclusións ben sinxelas: falamos de amor heterosexual (nunha serie entrevese unha relación homosexual e só nunha que racha cánons hai unha relación homosexual clara: xa vos falarei desta serie) con algúns clixés repetitivos en moitas series coreanas: mozo rico que namora de moza pobre; non hai sexo en case ningunha destas series: só o feito de bicarse é algo extraordinario, porque o roce de mans é unha pasada; normalmente, a moza ten dous (senón tres) pretendentes entre os que debe elixir; o amor é puro e para sempre (con cadeados incluídos, como non...) Pero algo chamoume a atención, a pesar dos estereotipos do amor romántico: as mozas non renuncian a seren o que son por amor, algo que se afasta do estipulado neste tipo de amor, e que nos dá certa esperanza; o da compatibilidade por grupo sanguíneo é moi chamativo porque aquí non sucede, e seica que é algo propio de todos os países orientais: por certo, nunha sociedade así, os signos de amor pola rúa deben estar mal vistos, ou iso me pareceu.

Por certo, comer en Corea debe ser a actividade máis importante que existe. Danlle moitísima importancia ao ritual da comida e ás comidas. E beber non queda atrás: beben moitísimo, e está socialmente normalizado. As farmacias dispensan continuamente remedios para a resaca.

De amor, hai unhas cantas series semellantes nas que cambia o fío condutor: podemos ver unha de música e amor, ou outra de psiquiatría e amor, de farmacia e amor, de atletismo e amor, de dentes e amor, de libros e amor, de negocios e amor... Xa digo, o amor é o importante e só cambia o argumento, para que teña sentido o resto. De esta ampla gama, podedes elixir se estades en "modo romántico" entre as seguintes, aínda que hai máis, claro está. Doutras falarei noutra ocasión porque presentan algúns trazos máis diferentes:

 

START-UP 


 

Mozos e mozas emprendedorxs que desexan converterse en empresarixs. Ten unha protagonista feminina con carácter que loita polo que desexa, ao mesmo tempo que vai descubrindo o amor, claro está, con triángulo incluído, tal como vos dixen.


ROMANCE IS A BONUS BOOK



Esta romanticada está ben porque sucede entre libros... Interesante porque unha muller separada decide despois de anos volver a traballar, algo ben difícil nunha sociedade como a coreana, que nos deixa claro que a competitividade brilla continuamente.


EL AMOR ES COMO EL CHA CHA CHA


 

Xa o título fala de amor, non hai engano. Desta volta, entre dentes. Porque a protagonista é dentista. O mellor é que marchamos de Seúl a un pequeno lugar costeiro chamado Gongjin. O resto... xa o maxinades.


EL AMOR ES LA META


 

Como indica o título, o fío condutor é o atletismo, aínda que o protagonista masculino namora dunha tradutora. Sen máis.


ONE SPRING NIGHT


 

O interesantísimo desta serie é que o protagonista é pai solteiro. E iso semella algo case impensable en Corea, case un tabú, vaia. E esta situación será a que acarrea verdadeiros problemas para o amor da parella protagonista. Tamén podemos destacar a serie pola gran cantidade de personaxes secundarios que enriquecen contundemente a serie. Nela podemos observar, asemade, a violencia de xénero, algo importante por todo o que conleva. Tamén destacaría a empatía que se ve e as conversas que desenvolven, como o trato entre as persoas. 

Vaia, ademais do amor, presenta algúns temas interesantes.


ERES MI PRIMAVERA



A orixinalidade radica en que os personaxe procuran motivos para non namorar e así sufrir. Esta serie mestura humanidade co sentimento de perda, ademais ten algo de novela negra. O protagonista é psiquiatra e a protagonista sofre en todas as relacións. A partir de aí, xa sabedes, o amor.


14/05/22

Avoa de arriba e avoa de abaixo


 Tenrísimo este álbum de Tomie de Paola que vén de publicar Kalandraka: Avoa de arriba e avoa de abaixo é un relato sobre a perda, e faino de xeito tan natural, sen ningún tipo de dramatismo pero cunha historia chea de amor que nos enriquece e nos devolve ás nosas propias avoas perdidas no tempo. Este libro foi publicado por primeira vez en 1973 e é autobiográfico. 

Deses libros clásicos que debemos ter en todas as bibliotecas.



13/05/22

Verme


 U
n deses libros que me volven tola de amor: un libro acordeón! Xa tiñamos un semellante dos mesmos autores, Federico Fernández e Germán González, Balea, e agora toca namorar con Verme, publicado tamén por Kalandraka. Creo que sobran as palabras; só dicirvos que vaiades por el, antes de que se esgote. Porque se non se esgota, este mundo está moi mal. 

Verme é un dispositivo mecánico que pode cavar a terra ao tempo que consegue fertilizala. Os operarios que traballan nel viven asemade un mogollón de aventuras. Só temos que mirar e poñer nós as palabras. Diso se trata, de crearmos nós as historias. 

A traballar!!!

08/05/22

Un elefante na sala de estar


 Gustoume e pareceume moi interesante esta proposta de Berta Dávila que obtivo o XIII Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil da editorial Xerais: Un elefante na sala de estar ten como fío condutor un suicidio; por iso digo que me interesou, porque é un tema do que non se fala (semella que hai un pacto social para non debater sobre algo tan importante: os centros educativos abrimos protocolos de suicidio todos os anos!!!) e gustoume porque os personaxes adolescentes son tratados con respecto, como seres que con intereses, preocupacións, cavilacións... é dicir, como persoas normais e reais, e é algo que nos importa ás persoas que exercemos a docencia. Así que ademais do tema e do tratamento do mesmo, gustoume a estrutura coral para ir colocando novos matices e xiros e para lograr unha carga emocional que nos tiña en vilo dende o principio; sen querer revelar nada, direivos que este libro pasa a formar parte do "vestíbulo da igualdade" do meu centro, e por algo será. Para min, un gran acerto da nosa autora, que sempre dá bos motivos para a súa lectura. E un libro para un próximo club de lectura, será para o próximo ano, supoño. 
Por certo, non quededes coa pestana de "xuvenil". Tamén é para maiores.


07/05/22

A lenda do santo bebedor


 P
ublica Faktoría K esta tradución de Joseph Roth, A lenda do santo bebedor,  un relato amargo sobre un borracho, un relato sobre o destino, un relato sobre coincidencias improbables, un relato sobre a traxedia. Un relato que nos fai pensar en canto ten de autobiográfico e nos cuestiona  a decisión do autor sobre a súa pretensión: escribir unha historia divertida. A min, cando menos, paréceme todo o contrario, ben deprimente e reflexiva. Desde logo, se foi escrito pouco antes da súa morte, semella ademais ben premonitorio. Un relato cheo de milagres que nos fai crer por un momento nun final feliz ata que rematamos e comprendemos que milagres hai poucos e que a esperanza podémola manter ata o último momento, sabendo que a realidade trunca moitas veces as nosas expectativas.

Un texto de gran calidade e fondura tristura.

06/05/22

Siempre estuve aquí


 T
ráenos Kalandraka este libro de Nadia Terranova con ilustracións de Pia Valentinis, Siempre estuve aquí. Vida en el exilio de María Zambrano, unha homenaxe a unha autora comprometida que percorreu un longo exilio. Unha delicada edición en formato caderno con goma elástica que apetece abrir unha e mil veces e que convida ao lectorado máis novo a formar parte desta expedición pola vida desta muller incomparable.

O libro comeza coa súa infancia e a súa importante época de estudante en Madrid, onde a Poesía, a Filosofía e a Política fan da súa vida unha razón de ser; unha razón de ser comprometida coa liberdade que marcará a súa vida polas circunstancias que vive España e a onde non poderá volver ata 1984, a pesar de que ela "sempre estivo aquí". A escritura como salvación, como medicina. O compromiso social ante todo coa esperanza como vía e como guía para sempre comezar.


05/05/22

As músicas viaxeiras


 R
ecomendable libro de Ramón Caride con ilustracións de Dani Padrón publicado por Xerais: As músicas viaxeiras é un libro de empoderamento, de princesas, de mozas que tocan, de mozas que teñen os seus propios soños sen depender de ninguén. Unha historia clásica que non ten nada de clásica e que nos mergulla en tempos remotos con visión actual, de aí a súa maxia: a emancipación feminina vén dada por este grupo de mozas que procuran o seu camiño en liberdade mentres o autor nos ofrece un resabio de conto vello e fantástico onde a intelixente e o enxeño sempre está presente. Hai algunha outra sopresa que ben paga a pena ter en conta.

03/05/22

Hermanito


 Ibrahima Balde e Amets Arzallus Antia
relatan conxuntamente Hermanito -Miñán- publicado por Blackie Books, unha historia real e dura, porque a vida non é doada, sobre todo para algunhas persoas, sobre todo para algúns países, sobre todo para algunhas civilizacións. É unha historia crúa contada sen metáforas nin epítetos, contada polo protagonista para que poidamos lela. Unha viaxe na procura dun irmán e onde a inhumanidade dá a man á humanidade, porque iso é algo que nos representa, a bondade a maldade da man. Un deses libros que debemos dar a coñecer para entender algo mellor o drama de inmigración e para sabérmonos como somos. Desde logo, imposible permanecer indiferente antes as palabras da súa historia, do sufrimento que non nos pode ser alleo, porque o que marca as nosas vidas é o lugar onde nacemos. A partir de aí, a vida é ben diferente. Así de inxusta é. E o protagonista consegue roubar do sufrimento a beleza: beleza do seu amor.



01/05/22

O neno de lume


C
avilo moitas veces a sorte que ten a rapazada actual de ler tantos e variados libros marabillosos na nosa lingua, algo impensable nas miñas épocas, cando apenas tiñamos acceso a algúns cómics e "clásicos juveniles" que devorabamos avidamente. Arestora, autoras como Ledicia Costas agasallan lecturas coma esta, O neno de lume, con sabor clásico, para relambernos coas súas historias. Premio Merlín de Literatura infantil 2021, con ilustracións de Iván  R. e publicado por Xerais, saboreamos humor, retranca, personaxes inesquecibles, conflitos, espazos míticos, agarimo pola ciencia e a tecnoloxía... nun menú degustación que queremos que dure. Seres míticos e seres reais conviven nun mesmo mundo, porque aí está a maxia da literatura, para explicar a través da fantasía o funcionamento do tempo atmosférico (a razón dos ventos, da néboa, do sol e da choiva) mentres namoramos dese lugar que acolle un neno que coma calquera outro pode ser vítima de bullying ou pode gozar da amizade ou do amor.


Neste blog utilizamos as imaxes con finalidade educativa. Se algunha delas estivera suxeita a dereitos de autor, rogamos que vos poñades en contacto connosco para retirala de inmediato.