31/05/12
Carteis sobre o libro: Gunter Rambow
Gunter Rambow ten unha colección de carteis, realizados para a editorial S. Fischer Verlag na década dos anos 70. Estes carteis supoñen unha gran innovación dentro do deseño gráfico.
En branco e negro, cada cartel é unha metáfora poética do libro.
Iago Martínez en Forcarei
Iago Martínez veu o martes pasado a falarnos dos medios de comunicación en galego.
Recomendoumo Xaime Varela e non errou, coma decote.
Iago Martínez Durán naceu en Vigo en 1979. É xornalista cultura.
Lois Pereiro. Vida e obra publicado pola editorial Xerais no ano 2011 é o seu primeiro libro e Contra a morte, escrita e dirixida a medias con Alexandre Cancelo, a súa primeira longametraxe documental.
Na rede leva o blogue “Disimulen” e se queredes seguilo en Twiter atoparédelo co alcume de “Astronauta”.
Xornalista e freelance de "El País" e de "Rockdelux", falounos do traballo actual dun xornalista, vinculado á crise económica e á internet: onde exercer o traballo? Os xornalistas utilizan dúas ferramentas para evitar desinformar: as normas éticas (deontoloxía) e o método: decantación de prácticas profesionais e o paradigma das tres fontes.
Recomendoumo Xaime Varela e non errou, coma decote.
Iago Martínez Durán naceu en Vigo en 1979. É xornalista cultura.
Lois Pereiro. Vida e obra publicado pola editorial Xerais no ano 2011 é o seu primeiro libro e Contra a morte, escrita e dirixida a medias con Alexandre Cancelo, a súa primeira longametraxe documental.
Na rede leva o blogue “Disimulen” e se queredes seguilo en Twiter atoparédelo co alcume de “Astronauta”.
Xornalista e freelance de "El País" e de "Rockdelux", falounos do traballo actual dun xornalista, vinculado á crise económica e á internet: onde exercer o traballo? Os xornalistas utilizan dúas ferramentas para evitar desinformar: as normas éticas (deontoloxía) e o método: decantación de prácticas profesionais e o paradigma das tres fontes.
Logo pasou a falar dos medios de comunicación na nosa lingua, tarefa ben difícil polo que semella.Case todos son virtuais, ningún en papel. Amosounos os máis importantes e falounos dun fallo xeral que tiñan os de papel: non souberon seducir a unha parte importante da poboación, cun protagonismo da cultura en detrimento dos deportes, esquecendo temas de interese xeral.Claro que non podemos esquecer os "contidos lixo" que atraen grandes audiencias.
Está claro que Internet é o presente. Hai que ir aló e aproveitar o que nos ofrece na nosa lingua.
30/05/12
As catro estacións
Xa estamos acostumad@s a que Kalandraka nos sorprenda con xoias. Desta volta faino cun álbum musical: deleitarse toca con este As catro estacións que conta con música interpretada por Sarah Chang, texto de José Antonio Abad Varela e ilustracións de Emilio Urberuaga (Premio Nacional de Ilustración 2011). Todo isto por xunto! Case nada!
O relato fala dos cambios estacionais a partir da vida dun esquío, de como vai mudando a natureza e mesmo do perigo que supón a visita do home cazador que non marcha até ter a súa recompensa. As historias sinxelas dotan o protagonismo ao mundo animal a carón dunhas ilustracións coloristas que lle dan ao álbum gran relevancia. Ademais, cada fragmento textual vén acompañado do seu correlato musical, o que xa me parece unha auténtica marabilla mediadora!
Aves e lixo
Dende Lalín chégame este estarrecedor vídeo de Chris Jordan sobre o que facemos os humanos para rematar axiña coa natureza:
29/05/12
O mariñeiro con cabalos matutinos baixo o vestido
Ben interesante resulta a lectura deste libro publicado por Barbantesa: O mariñeiro con cabalos matutinos baixo o vestido é de Elía Knörr, alter ego de Elías Portela, tradutor e poeta en galego
("Imaxes na pel", 2008 e "Cos peitos desenchufados, 2010) e en islandés.
Con este pseudónimo medieval foi escollido coma un dos poetas máis
representativos da lírica actual islandesa, na centésima edición de
Poetry Review do Reino Unido, xunto a Sjón e Kari Tulinius. O mariñeiro con cabalos matutinos baixo o vestido é
o seu primeiro libro en islandés (Sjoarinn meo morgunhestana undir
kjolnum). "A obra presenta a un poeta na busca de novas ribeiras. O
autor faise mariñeiro para ampliar o horizonte. Os poemas son capturados
nas redes igual cá pesca, ou van á deriva polo mar ata que os atopa
varados na praia (...)"
Se o que vos levo dito xa semella alucinante, agardade que vos conte a súa historia ben curiosa: O poeta naceu en Cangas e emigrou a Islandia a aprender italiano. Alí fíxose pasar por israelí para evitar preguntas. Aprendeu italiano e, claro, islandés. Nesta lingua comezou a publicar a súa poesía, e alí converteríase nun dos poetas máis destacados do país. Baila tango con Jóhanna Sigurðardóttir, o mesmo nome que a primeira ministra islandesa, o que deu pé a numerosas anécdotas.
Que pasada!
Sobre a súa poesía, que vos recomendo, dicir que experimenta coas palabras. Coa imaxe. Porque os versos son un xogo retranqueiro que fai reviravoltas e mesmo pinchacarneiros sorprendentes e audaces.
Dúas amas de casa
bailan sobre a cordela
dun tendal
e fan o amor con funambulismos
Unha é bolboreta de seda
e a outra é flor de algodón
Baixo os efectos da limpeza
escriben poemas na colada
Invitei o biólogo ao meu xardín de atrás
Alí estivo admirando cada unha das miñas lámpadas
e púxose a bailar coma unha avelaíña
Estades espida
vexo como os vosos segredos alumeancoma orgasmos
dixo el
Estades peneque dixen eu
Mais non cego
dixo el
e continou investigándome
"El capitalismo no quiere enterarse de lo que está pasando"
José Luís Sampedro, investido doutor honoris causa pola Universidade de Alcalá de Henares, fala sempre así de ben, sobre economía, ética, solidariedade, democracia, ecoloxía, mercado...
28/05/12
La niña que iba en hipopótamo a la escuela
Outro fermoso e delicado libro de Yoko Ogawa é este La niña que iba en hipopótamo a la escuela publicado por Funambulista. Unha novela un tanto afastada do estilo de contar tradicional nipón que nos sorprende agradablemente en cada páxina: o argumento susténtase nunha serie de anécdotas que a protagonista lembra dun ano da súa vida convivindo coa peculiar familia da súa nai, familia que inclúe un pequeno hipopótamo. A lectura irá desgranando os pequenos detalles, os sentimentos e emocións, así como a vida cotiá que a protagonista compartiu nese ano, salferida con acontecementos reais e importante do Japón dos anos 70. E entre todas as liñas, destacan aquelas dedicadas á importancia dos libros, da lectura, da escritura, dos relatos... porque a sensibilidade que desprende o libro vese adornado con esta reflexión que tanto nos gusta. A amizade entre dúas nenas, eixo do fío narrativo, debúxase suavemente con cores suaves que van precisando a súa importancia na vida, porque o protagonista real do libro é o cariño e o respeto que se vive nunha casa habitada por persoas que resultan fascinantes. Poesía, optimismo, amizade... de todo un pouco hai nesta novela que vos recomendo.
Unha lectura emotiva e doce que me lembra o moito que me gustara o outro libro que lin desta autora: unha autora que ben paga a pena que coñezades.
Caridade ou xustiza social?
"Non faltan sillas, sobra cinismo". Este é o lema do contraespot 'Sobren cadires', un traballo crítico coa Marató per la Pobresa emitida por TV-3.
O contraespot, elaborado por activistas de colectivos anticapitalistas, é unha réplica perfecta do anuncio orixinal no que cinco persoas se sitúan arredor de catro cadeiras que chegarán a compartir para que comprendamos que a solución á pobreza consiste en repartir. A alternativa sinala a evasión fiscal dos máis ricos como responsables da pobreza e engade que sobran capitalistas e sobra a violencia que os ampara. E aí queda a disxuntiva: solidariedade ou caridade, loita ou conciencia. Ti elixes.
O orixinal:
Vía
27/05/12
Newcastle Brown Ale
3.000 chapas de botella de cervexa Newcastle Brown Ale (Heineken Internacional)
dan vida a este cartel publicitario, só visible de noite:
Vía
Crac
Gustoume moito (sobre todo gocei con algúns versos) este poemario de Gonzalo Hermo publicado pola editorial Barbantesa: Crac. Poesía reivindicativa que fala de violencia e dor, da óptica "dos que viron extinguir o seu fogar e humillar a súa
identidade". Poesía pensada coma un berro contra as imposicións. Berros mesturados con iconas da cultura contemporánea en poemas salferidos por diferentes tipos de violencia dende a explotación laboral máis infame ata calquera guerra transmisora de sufrimentos e odios. E de violencia á homosexualidade, ou mellor, á súa invisibilidade; porque cómpre tamén que sexa obxecto de denuncia e faltan palabras para a súa liberdade.
Agora ou nunca a escarlatina renxe para que a poidas oír.
Busca con ela o defecto da musa varón
barbeada e fetiche
a concubina
ríscaa.
Logo mánchalle as mans
e que outros lle corten os brazos para que aprenda a vestirse
de rameira e cerre as pernas.
O sexo
necesariamente
escríbese.
Fomos nós, cando todas as armas ficaron vencidas
amte a fame de bandeira.
A Patria
era o rostro ambiguo de Madame Lempicka.
O Desexo
un umbral.
Entón decidimos que o discurso era o único modo posíbel
de Revolución.
E vimos de repente revirarse contra nós as nosas armas.
26/05/12
How to Cope With Death
Curta de animación de Ignacio Ferreras, director do filme "Arrugas": "Como enfrontarse á morte". Boísima!
Vía
Leopardo son
En Espiral Maior poderedes atopar este Leopardo son de Pilar Pallarés, poemario que debo recoñecer a min non me gustou demasiado -quizais pola miña propia incapacidade de comprensión quizais polo momento non-poético-, a pesar de ser premiado polos escritores e escritoras galeg@s.
Dividido en tres partes, os primeiros consisten nunha búsqueda arredor da propia existencia: vivimos plenamente ou por pura inercia?; na segunda parte a voz poética vai falar de si mesma e será na terceira parte onde topemos a explicación ao título posto que atopamos o leopardo que caza(ba).
Estas palabras son só literatura?
Son vida adelgazada?
Son non-vida?
Chamas a se ensumir no propio cerco,
sucedáneos da dor,
remedos da beleza.
Tamén voces tensadas sobre o abismo
-carantoñas de horror, a indignación do público
que pagou en taquilla un simulacro-,
vellas nódoas de sangue nos veludos,
trazas de extinto amor, o ar enrarecido
polas miasmas do tempo.
Avento o corazón:
medran as lapas.
Pobreza con cara de neno
O informe de UNICEF é demoledor: En España, case 2,2 millóns de nen@s viven na pobreza relativa. Por primeira vez na historia deste país, os nen@s convértense no colectivo máis afectado pola crise económica, segundo o informe La infancia en España 2012-2013 El impacto de la crisis en los niños.
Vía
25/05/12
El príncipe Ceniciento
Dende Orbilmanía chéganos:
Educando na igualdade este libro de "El príncipe ceniciento", de Babette Cole, editorial Destino:
Historia de una cucaracha
Máis ca un álbum ilustrado, este é un conto ilustrado de Carmen Gil e Sonja Wimmer publicado por Cuento de Luz: Historia de una cucaracha. Recoñezo que cheguei a este libro porque me gusta moito a ilustradora, e aínda que o libro non me encante, o conto é divertido: fala da importancia de ser fiel a un mesmo sen necesidade de buscar glorias nin riquezas, ademais de fomentar a solidariedade anónima, a máis importante. Ser diferente é, cantidade de veces, ser especial.
24/05/12
Changes
Curta de Daniel Martínez Lara que amosa a forza do conformismo á hora de iniciar unha revolución ou, simplemente, unha
protesta contra as normas establecidas.
Vía
A vaca condesa
Divertido álbum que nos ofrece OQO con texto de Juan Alfonso Belmontes e ilustracións de Evelyn Daviddi: A vaca condesa fala da solidariedade entre os animais, da necesidade de respecto entre uns e outros e fala da soidade e da necesidade de cariño e mesmo admiración que podemos sentir. Sen este non somos ninguén.
As ilustracións son simpáticas, con rasgos moi "humanizadores": zapatos, media, peiteado... todo está en función dun texto que nos recorda que a melancolía e a tristura poden apoderarse de calquera de nós cando deixamos de sentir afecto.
El hilo de la vida
Publicado por Ediciones B, El hilo de la vida é de Davide Cali e Serge Bloch. Poético álbum que fala do paso do tempo, a vellice, a soidade, a morte... Porque así é a vida e non hai xeito de cambiala: ten momentos doces e outros ben amargos, anoados por un fío condutor que se nos representa aquí de cor vermella guiándonos por unha viaxe que ten inicio e fin.
23/05/12
Memorias de una viuda
Gústame moito esta escritora, Joyce Carol Oates, e recoñezo que me sentín atraída por este libro publicado novamente por Alfaguara: Memorias de una viuda é un "magnífico exemplar de beleza na dor". Esta escritora é, segudno din, a mellor novelista do mundo. Non sei se esta afirmación é certa, o que si sei é que paga a pena lela.
O libro fala de pena. Tristura ante a morte dun ser querido. Desesperación. Idea de suicidio continua. E sobre todo, sinceridade. Cunha idea continua na cabeza: por que non morrín eu no seu lugar?
Resulta unha lectura fascinante, a dor ben descrita que conmove, regalada con informacións sobre escritores americanos actuais e sobre o traballo da escritura e da edición.
E ademais de espirse ela e os seus sentimentos, está a opinión do que debería facer: a súa propia. Pero ademais hai parágrafos en cursivas que nos afastan e nos achegan: palabras que xulgan e analizan.
"Como una persona desesperada en un velero, un pequeño velero que se debate en un mar embravecido, después de que el patrón haya muerto arrastrado por las olas, ahogado, y la acompañante que ha quedado atrás tiene que intentar evitar que se hunda el barco... Es ridículo pensar en completar el viaje cuando a lo máximo que se puede aspirar es a mantenerse a flote."
"El silencio eterno de estos espacios infinitos me atemoriza. Es horrible sentir que todo lo que poseemos se nos escapa. Entre nosotros y el cielo o el infierno sólo hay vida, que es la cosa más frágil del mundo. El último acto es trágico, por muy feliz que sea el resto de la obra, al final arrojan un poco de tierra sobre nuestras cabezas, y ese es el final definitivo.
Navegamos en una vasta esfera, siempre a la deriva y en la incertidumbre, empujados de un extremo a otro. Cuando pensamos en atarnos a cualquier punto, se tambalea y nos abandona; y si lo seguimos, se nos escapa de las manos, se escabulle y desaparece para siempre. Nada se queda a nuestro lado. Ésta es nuestra condición natural y, sin embargo, es completamente opuesta a nuestras inclinaciones; ardemos de deseos de encontrar un terreno firme y una base definitiva y segura sobre la que construir una torre que llegue hasta el Infinito. Pero nuestros fundamentos se agrietan, y la tierra se abre hacia el abismo."
Desxeo no parque nacional de Yosemite - EEUU
Sentiredes que estades no medio dun río de cristais de xeo, iso sí, só entre marzo e abril.
22/05/12
No metro
Baseado na dinámica dos ‘flash mob’, a Filarmónica de Copenhague
ofreceu un concerto no metro da capital danesa (do compositor noruegués Edvard Grieg: "Peer Gynt"),
organizado por unha emisora de radio para promover a cultura musical.
Vía
Amiga Gallina
Publica A buen paso este divertido álbum sobre a amizade e o medo de Juan Arjona con ilustracións de Carla Besora: Amiga Gallina. Por que imos ser tod@s iguais? O importante é manter esas diferenzas que nos enriquecen; e esas diferenzas veñen moi ben sustentadas coas ilustracións que chegan a nos desconcertar... e a encantar.
Open publication - Free publishing
Nerea
Curtametraxe sobre a igualdade gravada polo alumnado de 6º curso do CEIP O Ramo e Jose Carballido no curso 2011-2012:
21/05/12
Tres luces
Novela moi curta pero intensa de emocións, Tres luces é de Claire Keegan e está publicada pola editorial Eterna Cadencia. Non se pode ofrecer máis por menos: beleza, potencia, tensión. Como é tan curta lerédela dunha sentada e quedaredes plenamente satisfeitos con esta pequena alfaia. Non hai acontecementos extraordinarios, só cotiáns. Pero será este orballo miúdo o que desvelará o máis importante: o que se debe calar, os sentimentos agochados, a realidade. E é que, finalmente, estamos lendo un relato intimista e mesurado que nos percorrerá por dentro. Porque o pecado é, neste caso, por omisión. A omisión de non lelo.
20/05/12
O artista que pintou un cabalo azul
Volve Kalandraka a nos ofrecer un libro do gran Eric Carle: O artista que pintou un cabalo azul. Un álbum que nos ofrece unhas ilustracións coa técnica de colaxe con papel de seda pintado en tamaño grande que se pensaron como unha homenaxe visual e narrativa a Franz Marc: un ilustrador alemán absolutamente innovador e pouco recoñecido no seu tempo que influíu notablemente en Eric Carle: o seu gusto pola cor en calquera variedade ou textura vénlle del.
O álbum fala da liberdade creativa que lle é propia ao autor.
A pantasma do maltrato
Curtametraxe feita polo alumnado de 6º curso do CEIP O Ramo e Jose Carballido no curso 2011-2012:
19/05/12
Podes falar en galego
Unha das cancións que se cantaron na Praza da Quintana antes da lectura do manifesto de Agustín Fernández Paz no Día das Letras Galegas. Os Carunchos foron os seus intérpretes.
Vía
Canción do grupo Zurrumalla cantada no Día das Letras Galegas de 2012 en
Santiago, na Praza da Quintana, defendendo a língua propia dos Galegos:
Ergámonos, ergámonos
temos que ir loitar
para que a nosa lingua
non se deixe de falar.
Movámonos, movámonos
Pois o momento é
Para que a nosa lingua
Siga mil anos en pé...
Abecé diario
Publica o prezado Raúl Vacas en Edelvives este poemario infantil e divertido con ilustracións de Elena Queralt: Abecé diario. Un percorrido poemático dende o A até o Z, onde topamos xogos de palabras, palabras descolocadas... poesía para xogar e para gozar da linguaxe. Lembroume moito un cursiño que fixen o outro día onde nun obradoiro de improvisación tiñamos que inventar unha conversa seguindo a orde do Abecedario.
Un xoguete para a aula que fai fincapé na musicalidade da linguaxe.
M, de mamáMi mamá se fue a la mar
en un barco de vapor,
con tinta de calamar
me escribe cartas de amor.
Mi mamá se fue al amor
en un barco calamar
y con tinta de vapor
me escribe cartas de mar.
Mi mamá se fue al vapor,
en un barco de la mar
con la tinta del amor
me escribe en un calamar.
H, de helado
Caminaba el Conde Helado
por la terraza del bar
envuelto en capa de plata
por no se descongelar.
Iba el conde de etiqueta,
la apariencia ha de guardar,
en esto una melodía
de pronto se oye sonar.
El Conde quedase helado
de esa voz al escuchar,
¿quién será la que así canta
con voz de frío polar?
Y derretido en amores,
cuando adentro quiso entrar,
con una tarta Comtessa
el Conde fue a tropezar.
Un camarero envidioso.
pronto los fue a separar,
el Conde sirvió de postre
a una niña del lugar
y la tarta de Comtessa
al punto fue a completar
el menú de una familia
de muy noble paladar.
La niña el helado esconde
para bien lo rebañar.
De la Comtessa en el plato
ni el rastro se pudo hallar.
Dicen que han visto de noche
a la niña del lugar
con el hijo de los nobles
tiritando frente al mar.
Caminaba el Conde Helado
por la terraza del bar
envuelto en capa de plata
por no se descongelar.
Iba el conde de etiqueta,
la apariencia ha de guardar,
en esto una melodía
de pronto se oye sonar.
El Conde quedase helado
de esa voz al escuchar,
¿quién será la que así canta
con voz de frío polar?
Y derretido en amores,
cuando adentro quiso entrar,
con una tarta Comtessa
el Conde fue a tropezar.
Un camarero envidioso.
pronto los fue a separar,
el Conde sirvió de postre
a una niña del lugar
y la tarta de Comtessa
al punto fue a completar
el menú de una familia
de muy noble paladar.
La niña el helado esconde
para bien lo rebañar.
De la Comtessa en el plato
ni el rastro se pudo hallar.
Dicen que han visto de noche
a la niña del lugar
con el hijo de los nobles
tiritando frente al mar.
Eu estudei na Pública
A organización ciudadan@s por la Educación Pública lanza a campaña "En defensa de la Educación Pública-Yo estudié en la pública". É unha asociación cidadá que reivindica o papel decisivo que a Educación Pública tivo na nosa formación humana e profesional.
Agora máis ca nunca debemos protexer o noso sistema educativo, para tod@s e de tod@s.
Eu estudei na Pública.
Eu traballo na Pública.
Vía
18/05/12
¡Qué viene el lobo!
Cando souben que as ovellas detectives volvían a actuar, fun polo libro. Leonie Swann publica novamente en Salamandra esta segunda entrega titulada nesta ocasión ¡Qué viene el lobo!. Aínda que non me gustou tanto como a primeira novela, botei de cando en vez unha boas gargalladas, porque o que define estes libos é o humor.
Neste caso as ovellas viaxan ao continente por mor da herdanza do seu amo, xa que agora pasa a coidalas Rebeca. No seu novo ambiente comprenden que hai algo que non funciona de todo ben e serán elas as que investiguen o que ocorre. Son máis espabiladas cós humanos e topan a solución.
Xa digo, sigo quedando coa primeira novela, libro que recomendo a todo aquel que teña necesidade de rir e pasar un tempiño ben agradable grazas a estas ovellas detectives.
Para ler, Lugo
Este é o Pregón da Feira do Libro de Lugo deste ano, do amigo Antonio Reigosa:
Veciños e veciñas, autoridades, amigas e amigos… boas tardes a todas e todos.
Quero comezar agradecendo, en primeiro lugar, á Federación de Libreiros de Galicia, especialmente a Antonio Fernández Maira, o térenme convidado a ler o pregón da Feira do Libro de Lugo, que este 2012, como cada ano desde hai xa 30, nos convoca aquí aos amantes dos libros e da lectura.
Nestes días nos que a primavera madurece, e o olor da tinta e do papel dos libros compite e se confunde co das flores e os dos gromos das árbores e plantas que adornan esta Praza Maior, que ao mellor, quen sabe, non lle sentaría mal apelidarse Praza Maior de Fole, ou Praza Maior de Pimentel…
Non sei se é elegante ou non nun acto coma este, no que toca falar de libros e de libreiros, de autores e de lectores, non sei, digo, se é prudente pero vou facer unha reflexión en voz alta sobre o “tema” co que nos mortifican día si e día tamén, especialmente nas horas posteriores a eses consellos de ministros dos venres que xa hai quen chama, quizais polos seríficos trisaxios que nos decreta, “encontros marianos”.
Sexa ou non elegante, ou prudente, fareino para dicir que esta crise lémbranos, de tanto repetírnolo, que a inmensa maioría da sociedade só somos forza de traballo, lumpen do sistema, proletariado ao que nos tratan coma se cada un de nós fósemos só un pano “Kleenex” onde aparca os mocos o sacrosanto mercado.
E lembro aquí, na antiga Lucus Augusti, que os proletarios non os inventaron os comunistas, que xa en Roma se chamaban “proletarii” os cidadásn das clases máis humildes, os sen oficio nin beneficio, por suposto sen dereito a ninguna clase de propiedade pero que para os gobernantes do Estado tiñan a importantísima misión de producir “prole”, ou sexa de procrear fillos para nutrir de soldados un exército que só aos poderosos protexía.
É certo que vivimos tempos de cris,e pero non só de crise económica. Por moito que nos sermoneen os predicadores do sistema desde o púlpito deste capitalismo selvaxe que nos afoga, vivimos desde hai moito tempo soterrados nunha profunda e dolorosa crise ideolóxica. Unha destrutiva e aniquiladora crise de ideas que non nos permite sequera pensar quen son os poderes que nos someten e que nos escravizan sen que nos decatemos.
Desta crise, polo visto, ademais, somos culpables. E como tales reos de culpa debemos colaborar mansamente nos recortes de dereitos tan elementais como o da sanidade, o da educación, o da vivenda, o da información, privándonos ademais doutros moitos dereitos democráticos como sería o de consultarnos se nos parecería ben ou non mudar de sistema políticio.
E mentres que escoitamos estas ladaíñas, un fato de banqueiros visionarios, vividores a conta de contas alleas, enchen os petos atracando os nosos aforros e, o que é peor, as nosas esperanzas. E aínda son obxecto de prebendas e trato preferente mentres que aos “proletari” nos reducen os salarios, ou nos botan á rúa, e só nos queda suplicar por un medicamento ou por unha escola universal, pública e digna.
Pódese dicir máis claro e tamén máis breve: mentres que a un pobre desgraciado que non pode pagar a súa humilde vivenda se lle quita o dereito a usala, e mesmo queda en débeda cunha entidade financeira de por vida del, e dos seus fillos e netos, ao dirixente incompetente desa mesma entidade permíteselle abandonar o barco cando embarranca e acumula millóns de débedas, e aínda ten o atrevemento de reclamar unha boa presada de euros pola entrega á causa da súa cobiza.
A aquel covarde capitán do Costa Concordia, polo menos, estano xulgando por algo parecido, e con bastantes menos vítimas.
Estas si que son boas tramas literarias! A imaxinación dos que nos someten a estas torturas si que é perversa. Unha imaxinación tan corrompida que non nos queda outra que acudir aos libros para liberarnos do seu acoso.
E non nos queda outra que pensar que só nos libros e na literatura podemos atopar nós, os parias, os proletarios, a mellor verdade, o máis eficaz ansiolítico.
Se me deixase levar pola carraxe, apeteceríame agora pedirvos que collades cantos libros poidades, previo pago, iso si, que somos pobres e á forza honrados, e que llelos tiredes á cabeza a eses ladróns.
Mais, confeso que eu tamén son un alienado, así que volvo ao rego do políticamente correcto e non direi que nos libros estean os segredos para acadar unha vitoria, pero si que están algunhas das receitas para descubrir algunha verdade.
E aínda que un sexa un perdedor toda a vida, buscar e atopar unha verdade non deixa de ser unha forma de vitoria.
Os libros son os nosos mellores amigos porque sempre nos ofrecen unha esperanza, un camiño para atopar unha verdade.
Unha verdade ás veces crúa e fría, unha verdade que nos lembra unha e outra volta quen somos, como di (non sei se a lembran) aquela canción de Javier Krahe: somos, nin máis nin menos, carne de cañón… al chilindrón. vHai algunhas estrofas desta canción reveladoras, estrofas que só leo, que non vou cantar para que a SGAE non teña que molestarse en intervir, como aquela que dicía:
Se acecha a un individuo de tercera
–carne de trinchera–
se aniquila en pedazos regulares
y se asedia al aceite en la sartén
–muy bien–.
Ou aqueloutra:
Se arrojan los pedazos al puchero
–carne de dinero–
y se van invadiendo lentamente
con un diente de ajo o mejor dos
–carne de San Dios–.
Para rematar:
–¿Y la carne de misil?–
Se hace igual
añadiendo un kilo más
de perejil.
Como ven, aínda que a receita xa é vella, é de moita aplicación nos tempos actuais.E seguindo coa literatura máis ou menos antiga aplicada á modernidade non poido evitar algunha referencia aos contos populares.
Moitos deles, por non dicir case todos, gardan a esencia desas verdades da vida, e exemplifican da maneira máis didáctica posible o conflicto permanente por sobrevivir.
A literatura popular de tradición oral, tan desprezada por tan descoñecida, é, sen embargo, a gran literatura universal, a que nos fai ver que en todas as xeografías e en todos os tempos, os padecementos humanos foron e siguen sendo os mesmos.Hai uns días compartíamos cea e tertulia uns cantos amigos e amigas entre os que estaba Darío Xohán Cabana. E dicía Darío que para el o conto popular máis fascinante era a versión de Charles Perrault que leva por título “O gato con botas”.
E cadramos todos de acordo. O gato de “O gato con botas” retrata con requintada retranca a hipocresía da sociedade francesa dos tempos de Perrault, daqueles anos de finais do século XVII, como antes o fixera, entre os séculos XII-XIII, o raposo do Roman de Renart.
Unha crítica, ao me enteder, aplicable tamén á nosa sociedade actual.Lembren que o conto fala dun muiñeiro que só ten para deixar por herdanza aos seus tres fillos, un muíño, un asno e un gato. E vai ser o irmán máis novo o que reciba o ben que en apariencia ten menos valor: o gato.
Pero resulta que o gato non é un gato convencional. O gato resulta ser un fenomenal estratega, capaz de deseñar e liderar as tramas máis insospeitadas.
O pobre mozo, outra non lle quedaba, decide atender as condicións que lle impón o gato, que non son moitas pois só pide unhas botas para calzar e un bolso para recoller o que vaia pillando grazas as súas mañas.
O gato pide ser recibido polo rei para facerlle ver que o seu amo, a quen el chama para darlle importancia, Marqués de Carabás, é un gran señor que lle envía regalos, tal que perdices ou coellos (ou patrocinios e posibilidades de negocio, que para o caso viría sendo o mesmo).
O gato, para entender mellor o seu oficio en léxico actual, practica o chamado cohecho activo, mentres que o rei do conto, aceptando os regalos, practica o chamado cohecho impropio.(E convén saber tamén, para entender mellor o conto, que no século XVII chamaban carabás a uns coches de cabalos, pechados coma gaiolas, con capacidade para vinte persoas, e que usaban os que querían aparentar pertenza á nobleza cando viaxaban de Paris a Versalles).Volvemos ao conto. Cando o rei parece convencido de que o tal Marqués de Carabás non só existe, senón que é un gran señor, rico e poderoso, o gato con botas refina a estratexia e fai que o rei e o suposto Marqués de Carabás coincidan nunha cacería en Botsuana (digo, perdón, nun paseo pola beira do río).
O falso marqués, por consello do líder da trama, o gato con botas, ten que simular que afoga no río (aínda que este encontro podería ter lugar tamén nunha estación de Servizo, pero Perrault escolleu unha paisaxe máis bucólica) e xusto cando o rei pasa por alí na compaña da súa filla, o falso marqués pide auxilio, e o rei, ao saber polo gato de quen se trata, manda que lle axuden e que o salven.
Aquí é cando coinciden as miradas do falso marqués e da princesiña. Como poden supoñer, houbo amor a primeira vista, aínda que aclaro que nos contos, e tamén máis veces das que se pensa na vida real, a princesiña representa un bocado gorentoso para abrandar as vontades do macho da especie.
Por exemplo, se lle queremos facer caso a unha lenda moi actual, podemos dicir que a princesiña fai o papel da coca-cola, tan poderosa que pode desenferruxar un parafuso, modesto utensilio que no conto interpreta o falso marqués.
O resto do conto, como moi ben saben, vai caendo polo propio peso.
Ao gato xa só lle quedan por dobregar, ou sexa, por coaccinar, uns cantos individuos para que simulen que son empregados do falso marqués de Carabás, para que mintan no seu favor.
E para rematar queda un gran engano que se parece un mundo a unha noticia da semana pasada.
O gato con botas reta a un ogro a que se transforme en diversos animais para ao final pedirlle que se transforme en Rato.
E Rato, o que antes fora un ogro das finanzas mundiais, cae na trampa e acaba morrendo devorado polo gato.
O gato apropiase das torres do ogro (chamdas Torres de Bankia) e das súas posesións, sen distinguir nin separar os activos tóxicos dos purificados.
Aquel rapaz, aquel mozo muiñeiro (que podería ter sido tamén xogador de balonmán) era agora un señor rico e poderoso.
Hai outro momento no conto, no que se pronuncia unha frase memorable que se parece moito a unha historia real que todos coñecemos.
Nun momento dado dille o rei ao duque de Palma(digo, ao falso marqués de Carabás):
—Meu querido marqués de Carabás; se non chegas a ser o meu xenro será porque non queres!E o falso marqués e a princesiña casaron, e comeron perdices, e viviron felices ata moito máis adiante que foi cando sucedeu a segunda parte deste conto, que non llela conto, primeiro porque vostedes xa a coñecen, e segundo, porque tampouco llela podería revelar aquí en público pois está baixo segredo de sumario.
O que si é certo é que o falso Marqués de Carabás quedou coma un Campeón.
E o rei tamén, aínda que pediu perdón e dixo que non volvería a suceder.Os libros constrúense con palabras, e hai veces que unha soa palabra pode estragar un libro, o sentido dunha historia e ata unha vida enteira.
Nestes tempos é moi socorrido usar palabras coas que se pretende camuflar ou desvirtuar a verdade das cousas.
Dise “cambio de programación” cando habería que dicir que se “retrasan as obras” ou que se suspenden definitivamente, dise “axustes” cando se deberá dicir “recortes”, dise “crecemento negativo” cando o que habería que dicir é “débedas, perdas, recesión, quebra…”
Cando Jorge Luis Borges, desde a súa cegueira, describiu no seu relato “La Biblioteca de Babel” a que sería unha biblioteca universal infinita, numerosos debuxantes, arquitectos e curiosos tentaron reproducir gráficamente, e mesmo construír, o que el describía, aquel universo “tal vez infinito de galerías hexagonales”.
Uns e outros detectaron algún erros na versión inicial de Borges, do ano 1941, e Borges fixo correccións nunha segunda versión do relato no ano 1956.
As correccións consistían simplemente en substituír dúas palabras da frase “Veintecinco anaqueles a cinco largos anaqueles por lado, cubren todos los lados menos uno…” e poñer “Veinte anaqueles a cinco largos anaqueles por lado, cubren todos los lados menos dos…” .Vintecinco por vinte, e uno por dos.
Sen embargo, ao entender dalgúns críticos, aínda quedaba un erro; outra palabra que esta vez habería que engadir e que Borges non chegou nunca a ter en conta a pesar das múltiples modificacións que fixo do relato.
A palabra que abondaría, segundo estes críticos, para que biblioteca de Borges fose infinita sería an farse “Una de las caras libres da a un angosto zaguán”, para escribir “Cada una de las caras libres da a un angosto zaguán”.
Borges probablemente non tivo nunca en conta esta proposta pois consideraba que os lectores tamén se podían equivocar, e aseguraba, ademais, que atopar bos lectores era aínda máis difícil que atopar bos autores.
Aquel universo infinito ideado por Borges, tan preciso, pendía dunha soa palabra para deixar de ser unha utopía e convertirse nunha realidade.
Pois eu tamén quero, modestamente, e para rematar, propoñer algo que dependería do cambio dunha soa palabra.
Aquí en Lugo, onde somos capaces de alimentar a base de excelentes tapas a rexementos enteiros de famentos, empeño ao que lle demos corpo co reclamo “Pra comer, Lugo”, non seriamos quen, pregunto, de mudar unha soa palabra dese eslogan, unha soa palabra e un só día ao ano (o Día das Letras ou un calquera destes que coinciden coa Feira do Libro) para dicir en vez de “Pra comer, Lugo” “Pra ler, Lugo”.
Quero imaxinar que tras servirnos a cervexa, o refresco ou a copa de viño, a camareira ou o camareiro que nos atendesen poderían ofrecernos escoller un “pincho” de algo para ler. Serían, seguramente, as metáforas máis requintadas e felices, premiadas n un hipotético “Concurso anual de ocorrencias literarias para picar”
Non digo que nos priven de algo para o estómago, pero despois quedaría moi ben que nos ofrecesen, coa amabilidade que acostuman:
—De cociña temos hoxe un soneto de Darío Xohán Cabana, unha fantasía de Cunqueiro, un conto de medo de Fole, unha sombra de aire na herba de Pimentel, un anaco de “Carne de can” de Isidro Novo, unha sextina de Marica Campo, ou (xa para esquixitos), unha nube de Reparante flambeada ao estilo Paco Martín…
Sei moi ben que unha soa palabra non pode cambiar o mundo, pero unha palabra amada, sentida, podería cambiar o sitio de Lugo no mundo.
Mentres, o meu desexo é que os libros que nos traen estes días os libreiros a esta trinta edición da Feira do Libro de Lugo nos aproveiten a todos.
Moitas grazas.
17/05/12
365 días para o galego
Spot feito en colaboración polo IES Val do Asma e a biblioteca do IES Lama das Quendas de Chantada para promocionar o uso do galego.
Día das Letras Galegas
Neste labor compilatorio que realizamos en datas coma esta, temos ben adiantado o traballo grazas a Bibliolucus. Así que recollemos o seu traballo -dándolle as grazas, aínda que o ampliemos:
- O CEIP A Ponte de Lugo propón este xogo de preguntas e respostas sobre o Día das Letras Galegas que traza un itinerario dende a súa xénese ata os nosos días. Dous xogadores poden poñer a proba os seus coñecementos competindo dunha maneira lúdica e didáctica. A xogar!
- Webquest do IES de Fene sobre a figura, vida e obra de Valentín Paz Andrade, para a ESO.
- Ligazón directa ao artigo biográfico da Galipedia sobre de Valentín Paz Andrade.
- A Coordinadora de ENDL ofrece este mapa conceptual en formato pdf, para poder facer una resumo rápido da súa relevancia como persoeiro fundamental da vida galega na súa época. Atende sobre todo ó seu labor como empresario e político.
- Caderno de aula, en formato pdf, que inclúe biografía, bibliografía, escolma poética e actividades sobre a vida e a obra do autor. Autoría: rogosece
- Liña do tempo sobre os feitos máis relevantes da vida de Valentín Paz Andrade, fornecida polo IES San Paio de Tui.
- Outra webquest, neste caso dende o IES «Ribeira do Louro» d’O Porriño; para 2º ciclo da ESO e 1ºBAC.
Na Biblioteca Salvador de Madariaga atopan esta referencia ben interesante.
Dende o PLAMBE tamén nos chega esta presentación:
En Cespón fixeron estoutra. E en Ferrol outra máis.
Un glogsper dende Toén:
E outro dende Chantada.
Aquí recóllense actividades.
No IES Poeta Añón, podedes aprender xogando.
Non esquezamos ir á Caderno da Lingua e ver o que alí se ofrece.
Compilación de Carta Xeométrica.
16/05/12
Receitas para a lingua
Chégame este traballo presentado por tres alumnas de 6º no cole de Xinzo de Limia, o CIP Rosalía de Castro. O concurso chámase "Receitas para a lingua" e na curta queren lembrar cun rap ao Valentín Paz Andrade. Conseguirán que a que non fala galego si o faga?
Voares de Esperanza
Da Manifestación Nacional pola Lingua do 17 de maio de 2012:
Don
Ramón Otero Pedraio, para loar o labor entusiasta da imprenta de Ánxel
Casal e de María Miramontes, chamoulle a aquel obradoiro «pombeiro de
voares de esperanza». Pombeiro de voares de esperanza! A frase era o
tal, pois desde alí botaban a voar os libros que recollían o mellor do
pensamento e da creación en galego. Aqueles non eran tempos doados, mais
os azos dos homes e mulleres das Irmandades da Fala foron enchendo de
luz as vilas e cidades de Galiza e conseguiron facer visible socialmente
a lingua de nós.
Nesas
persoas están as nosas raíces, somos elos dunha cadea que vén de lonxe.
Rosalía de Castro e tanta outra xente que traballou pola recuperación e
o prestixio da lingua e da cultura conforman o ADN onde nos debemos
recoñecer. Un ADN que ten algúns tramos da dobre hélice especialmente
fértiles, coma o das Irmandades, semente das ideas que hoxe constitúen a
nosa cerna: Galiza, célula de universalidade. A vontade de sermos unha
peza máis, en pé de igualdade, no mosaico mundial das culturas.
Non
foron fáciles as épocas pasadas e tampouco non o son os tempos que nos
toca vivir. Non é preciso reiterarmos aquí as agresións destes últimos
anos, cunha boa parte das elites políticas, financeiras e mediáticas
obsesionadas por esborrallar os avances que traballosamente foramos
acadando. O seu obxectivo: facer do galego unha lingua socialmente
invisible, que permaneza recluída no gueto e non acade un uso
normalizado. Que o castelán sexa a lingua por defecto e o galego, a
rareza, a lingua oculta. Tratala coma un bonsai ao que cómpre
retallarlle as pólas que se obstinan en medrar máis do permitido.
Que ilusos! Non coñecen as palabras do sociolingüista Colin Baker: «A
substitución dunha lingua non é un proceso evolutivo natural. Alí onde a
xente está determinada a manter viva unha lingua, parece imposible
destruíla.» Non saben que as agresións nos fan máis fortes, que nos
impulsan a ampliar o tamaño da nosa esperanza, que medra en nós a
vontade de construírmos espazos de encontro e mais de unión.
Na súa novela 1984,
George Orwell describe unha sociedade oprimida por unha minoría, onde a
neolingua é o instrumento utilizado para construír a realidade
deformada que lle interesa ao poder: baléiranse de significado as vellas
palabras e énchense con outros que mellor conveñan. Como non lembrar a
Orwell cando vemos como se retorce o significado de palabras como imposición, liberdade, bilingüe, normalización ou, ultimamente, plurilingüe?
Do mesmo xeito que a Policía do Pensamento obrigaba o protagonista da
distopía de Orwell a aceptar que 2 + 2 = 5, a quen controlan os fíos do
poder válelles todo para ofreceren unha falsa visión da realidade.
Contra
as mentiras, non cansaremos de lembrar o evidente: a lingua que naceu
hai máis de mil anos neste país é de todas as persoas que vivimos e
soñamos nel. Tamén é das persoas que chegan a Galiza desde calquera
lugar do mundo, empuxadas polo desexo dunha vida mellor, e deciden
quedar aquí. E tamén, xaora, de tanta xente que ten na nosa terra as
súas raíces e anda espallada polo mundo adiante, pois nós fomos –aínda o
somos, e ben que nos doe- un país de emigración.
Do
mesmo xeito que unha planta precisa dunhas condicións ambientais
determinadas para medrar, tamén as necesita unha lingua que se encontre
nunha situación minorizada, como lle ocorre ao galego. Por iso urxe
crear as medidas precisas facer realidade un "nicho ecolóxico" favorable
á lingua. Unhas medidas nas que nunca deben faltar dúas constantes: o
exemplo práctico de que o galego é útil en calquera ámbito e para todas
as funcións e a vontade de crear actitudes positivas cara á lingua. Para
que na sociedade non haxa cidadáns de primeira e de segunda, deben
crearse as condicións para que se poida vivir en galego con normalidade.
Cousa que hoxe non ocorre, como constatamos día tras día.
Como
ten reiterado Xabier DoCampo, «nós non mentimos». Imos sempre coa
verdade por diante, conscientes da xustiza das nosas ideas e propostas.
Con alegría, desmontando na práctica os insidiosos prexuízos que outros
sementan na sociedade e nas familias, impulsando actividades que fagan
posible vivir en galego. Porque amamos e defendemos a pluralidade
lingüística, xaora que si, mais non a costa de deixar arrombada a nosa
lingua no faiado.
Somos
conscientes do labor que nos agarda. Mais tamén sabemos que paga a pena
empregar todas as nosas enerxías nel, e que non hai lugar para o
desánimo. Como escribiu Bertolt Brecht, nos anos da longa noite de pedra
que asolagaba Europa: «Quen aínda estea vivo non diga “xamais”. / De
quen depende que siga a opresión? De nós. / De quen que remate? De nós
tamén. / Pois os vencidos de hoxe son os vencedores de mañá / e o xamais
convértese en hoxe mesmo.»
Todas
as persoas que amamos o galego temos que erguer un pombal no noso
interior, un pombal do que xurdan os voares de esperanza que encherán de
vida os ceos da patria da lingua que nos une.
Texto de AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ
15/05/12
A nena que odiaba os libros
A sorte é que temos o vídeo en portugués, o libro... non o sei. Grazas, Montse.
Sapo Manuel Quenorrana
Outro dos libros de José Campanari que descubrín estes días foi este simpático Sapo Manuel Quenorrana con ilustracións de Inés Vilpi publicado por M1C. O autor mestura, nun divertimento, mestura personaxes e fai chiscadelas aos contos clásicos, mesmo a versos famosos.
As ilustracións, por outro lado, complementan de marabilla o ton humorístico do álbum
O que non te mata faite máis forte
Chris Rumble ten 22 anos. 22 anos... e é o paciente oncolóxico máis vello do Hospital Infantil de Seattle!
Pois el, e outros nen@s e moz@s coma el, con cancro, xunto con médicos e enfermeiros, cantan e bailan, realizando esta versión de “Stronger” de Kelly Clarkson.
Vía
14/05/12
E que podo facer eu?
Esta fin de semana que vén de rematar estiven nun cursiño en Santiago onde un obradoiro era impartido por José Campanari, co cal puiden achegarme a todos os seus libros (o meu preferido é Sígueme), pero este, do ano 2008 tamén me gusta moito. José Campanari acompáñase nesta ocasión do ilustrador Jesús Cisneros para publicar en OQO este E que podo facer eu? que fala sobre todo de solidariedade e de esperanza. Dun xeito sinxelo e fermoso lémbranos que hai moito que podemos facer polos demais sen necesidade de sermos heroes, simplemente ser persoas que pensamos e vemos máis cousas que nós mesmos. Así de simple. Así de necesario.
Subscribirse a:
Publicacións (Atom)
