Blogue de Gracia e de Anxo, blogue de pingas e de icebergs, do que nos preocupa ou nos chama a atención, de biblioteca e de aula.

27/11/25

La curiosa librería

Publica Pastel de Luna este libro de Shinsuke Yoshitake, La curiosa librería. Un libro para amantes de libros, deses que de cando en vez nos lembran que non estamos sós no noso amor e que de cando en vez nos gusta chegar a eles.
 Nesta curiosa libraría podemos atopar todo tipo de historias, dende librofroitos ata artiluxios para libros ou acontecementos para eles, mesmo unha voda.
Máis ca un álbum ilustrado, parece banda deseñada, ou unha mestura de ambas. O autor recrea aquilo que cómpre para termos os libros: alguén que os escribe, alguén que os le, alguén que os fai desaparecer, xs libreirxs, biblitecarixs, lectorado... 
Asemade, podemos ler consellos sobre a lectura e viaxar a un mundo máxico onde os libros que soñamos ou o mundo soñado de libros existe.




“La librería es el hogar de los libreros, una raza de genios con habilidades únicas”. As librarías son lugares “donde se pueden comprar todas esas cosas que no se pueden comprar con dinero, tales como esperanzas, decepciones y deseos; vidas vividas por otros; paisajes nunca vistos y secretos del mundo; una nueva forma de ver las cosas y de vernos a nosotros mismos”.








20/11/25

Genealogía



 Fermosísimo álbum-banda deseñada-poema que vén da man de Libros del Zorro Rojo con texto de María Teresa Andruetto e imaxes de Santiago Guevara. Un texto que é unha historia familiar pero que podería ser unha historia colectiva, esa dos migrantes europeos a América na procura dunha vida mellor: a resistencia do ser humano pola propia supervivencia. As imaxes, en sepia e sen piedade, lémbranos esas vidas que buscan oportunidades, un pasado de tantas persoas que ían alá pero tamén a dos migrantes africanos actuais que chegan a Europa tamén explorando esa imaxe prometida de sorrisos doados aínda que a brusca realidade chegue de fuciños. Crúa é a realidade actual; crúa foi tamén anteriormente. Porque as clases sociais, e a migración, existiu dende sempre. Porque a dor interpélanos dende o pasado e dende o presente; tememos que tamén dende o futuro. E este libro así nolo indica.


Tengo una foto del casamiento de mis padres, 
él con traje oscuro y el pelo peinado a la gomina. Ella
de trajecito claro y una boina (con un moño grande, a cuadros), 
la sonrisa perfecta, los ojos bajos, una cartera pequeña
en una mano (la otra mano enlazada a la mano de mi padre).
Con los ojos renegridos y las cejas grandes, a él parecen
molestarle los reflejos del sol en esa tarde. Sé que es abril,
que están frente a la plaza, la sombra de sus cuerpos
se estira en el mosaico, hacia la tapia. 

Ella lleva debajo una blusa blanca. Antes
de esa tarde, vendió una cadena de oro de su abuela
para hacerse el anillo de bodas. Si te gusta el oro,
no soy hombre para vos, dijo mi padre. 

Antes, mi padre le dio un echarpe de su madre, de color azul
y grana. Si nos dejamos lo quiero de regreso, es un recuerdo
de la madre de mi madre

Antes, un hombre golpeó la puerta de la casa de mi abuela,
allá en el pueblo, buscando a una amiga de su madre
y se encontró con mi madre.

Antes, ese hombre que venía de otro mundo,
le pidió a mi madre que fuera a la ciudad para conocerla,
pero mi madre le dijo que una buena chica no se movía
de su casa.

Antes mi madre juró y juró que no se casaría con nadie.

Era hermosa como una potranca en la llanura y enseñaba
a leer con un peinado de trenzas recogidas. 

Antes su madre se inclinó a fregar junto al arroyo
para alimentar a los hijos y al marido, y antes de eso
se le enfermó el marido. Era un hombre flaco como un pájaro
que no podía oler la sopa de porotos, ni la flor del paraíso,
ni el heno que enfardaba ni las hojas satinadas
de los plátanos. Íbamos a verlos los domingos, mi madre
nos llevaba; hablaban piamontés en una casa oscura,
con piso de ladrillos y un patio con glicinas.

Antes los padres de mi madre emparvaban alfalfa
en Campo Yucat y antes la madre de mi madre
tuvo a su primer hijo cuando era apenas una niña. 

Antes, su madre casó a la hija casi niña con un hombre
bueno, el más bueno que encontré, decía,
sin preguntarle a esa niña nada.

Antes la madre de la madre de mi madre viajó con su hija
pequeña en la bodega de un barco y después atravesó los campos
como una peregrina, detrás de una máquina de trilla;
y antes escapó de su pueblo con su hija, para que no la casaran 
con un hermano del marido.

Antes, en un lugar llamado Casas Viejas, se le murió el marido
y ella se ató un cilicio en la cintura. Cuando yo era niña,
aún vivía, aferrada a un misal y un relicario con pelos
de Santa Cecilia. Era poco agraciada la madre de mi abuela,
la cara angulosa, los ojos hundidos, la boca, pero alguna vez
fue joven y robusta, un animal para el trabajo
cuando conoció al marido. 

Antes ella no tuvo padre y juró que si tenía hijos, 
los hijos tendrían otra vida. Y antes fregó los suelos 
de una iglesia y fregando conoció los libros. Los evangelios, 
La Filotea, La vida de Santa Cecilia (y se escondió en el pecho, 
tal vez robada, esa reliquia, unos pelos de la santa 
en una cajita)

Antes fue campesina y ayudó a su madre a cuidar dos vacas
que tenían y antes su madre arrancó raíces
de entre las piedras, para alimentarla.

Encontré una foto de esa mujer, una foto borrosa, 
amarillenta. Dijo mi madre que le dijeron
que la sacó el cura de Casas Viejas. Es la foto de una campesina
joven, ya con la espalda curva, una mujer muy flaca,
con la quijada hacia adelante, husmeando como un perro
y los ojos, ay los ojos, tan despiertos, como una rata
o una ardilla, ojos alertas como los de una perdiz 
o los de un tero.

16/11/25

El cielo de la selva

 


Elaine Vilar Madruga publica na editorial Lava El cielo de la selva, potentísima novela que nos lembra e reafirma na crenza de que non debemos esquecer nin perder de vista a Literatura Latinoamericana actual. Unha Literatura escrita por mulleres que falan de violencia, do feminino e dende o feminino e o feminista. Coinciden no sangue, no terror violento que se vive nas rúas, nas pantasmas... e no maltrato. Brutal quizais sexa a palabra que defina a lectura e o propio libro.
Capítulos breves e tensionados, o mundo que neles vive é opresor e opresivo, onde o fantástico e o real fúndense para falarmo do realismo máxico da Literatura que vén do outro lao do Océano.
Esta novela presenta un mundo que asfixia, tanto ao lectorado como aos personaxes, porque a vida mudou en sacrificio. Un sacrificio de seres humanos que a selva reclama. E de aí a linguaxe utilizada: as mulleres préñanse e pairen, teñen crías; non hai sexo nin se dá a luz. A propia linguaxe non deixa lugar a dúbidas, tamén é ela violenta. Matar ou morrer. Morrer ou matar. As protagonistas femininas son a maioría. Os homes, que os hai, son odiosos, malos e temibles. Pero o personaxe máis potente é a propia selva, xa que sobre ela xirarán a vida de todos os personaxes, como un pozo negro que reclama vidas e que lembra que con ela non se xoga, só se lle pode temer. Non sei se é un símbolo do destino ou da vida violenta marcada asemade polo masculino. Olliño con ela. Forma parte da misérrima vida que nos golpea en cada páxina e que nos atrapa, igual que nos acollen todos e cada un dos personaxes para nos reter canda eles, xa que nós tamén, como lectorado, verémonos atrapados na selva cun berro terrorífico de medo, de indignación, de tristura, de dor. A selva é, ao fin, un sistema que devora e mata a quen procura a supervivencia nas marxes sociais; é a crueldade do patriarcado e do capitalismo feroz. A crítica á opresión feminina non solta concesións.
Non queda espazo para a dozura. Si para a tenrura e para a sororidade.



13/11/25

A panadería



 Kalandraka publica este fermoso álbum de Lucía Belarte e David Lorenzo baixo o título de A panadería. Ademais da historia, unha desas que tanto nos cómpren e que afondan na empatía, na tolerancia, no respecto aos demais, chaman a atención as ilustracións, profusas en gris, sen faltar detalle, elaboradas con grafito, que reforzan a comunicación do texto.

Un texto que promove e procura unha sociedade mellor mediante unha fábula protagonizada por unha familia de lobos que non son ben mirados por seren diferentes, ata que demostran que son coma os demais e que tan só queren vivir e traballar canda o resto da xente.


10/11/25

Mulleres que viven xuntas

 


Abril Camino é a autora deste libro que recibiu o Premio Xerais 2025: Mulleres que viven xuntas. Unha novela que eu definiría como "tenra", sobre todo, pero coido que resulta excesiva esta mención. É, si, un libro sinxelo, doado de ler, cheo de amabilidade cunha historia que chega ao corazón, un tema interesante polo que ten, asemade de común, cun amor ben "bonito". Pero ata aí. Emprega, claro, unha fórmula de éxito xa que é un tema de moda e básico hoxe en día. Ao seu favor incluiría que a relación que se reflicte é tan afectuoso e próxima que nos conmove.

Porque non profunda. Porque hai moitos momentos da vida das personaxes principais que descoñecemos. Porque ás veces ata ignoramos algunhas razóns fundamentais e porque semella que todos os temas DEBEN estar, pero sen máis.

Mesmo ás veces case amosa unha ínfulas entre a simplicidade que nos sorprenden: "Unha estrela fugaz cruzou a miles de anos luz de distancia, pero a elas pareceulles que case podían tocala. E tamén lle pareceu que elas eran máis calor e máis velocidade e máis luz ca aquelas estrelas".

Eu, particularmente, recomendaríaa ao meu alumnado máis novo, se estivese mesmo na colección "Fóra de xogo" cadraría ben. É, sobre todo, unha lectura áxil, amena e fluída. 

05/11/25

La hija única



 Publicado por Anagrama, La hija única é da autora mexicana Guadalupe Nettel.

Estamos a falar dunha lectura áxil, non só pola forma de narralo todo, pois é directa, concreta, estable, senón pola estruturación dos capítulos, que non ocupan -en moitos casos- máis dunah folla. O título fai referencia a moitas situación da novela e é, precisamente, o xogo máis literario da novela. Para logo non ter pretensións artísticas, coido eu.

É como se a autora se puxera na mente da protagonista e se dedicase a trasladar os seus pensamentos nas follas que compoñen a novela; pensamentos e situacións que compoñen a súa realidade. Tan próxima á de moitas mulleres, tan pouco contada, que paga a pena coñecer.

En realidade, son moitas unidades. Tantas como maneiras temos de pensalas. É Nicolás, é Inés, é Doris, é Laura... son esas aves a quen parasitan con outra cría (coma o noso cuco):

"El cucú hace incubar sus huevos a otras especies, depositándolos en nidos donde ya hay al menos otro huevo. Para poder hacerlo, la hembra del cucú imita el canto del gavilán asustando a los futuros padres adoptivos de su cría y los orilla a abandonar el nido temporalmente". "A mí me intrigan más las aves a las que parasitan. Me cuesta trabajo creer que no se enteran de nada".

Un dos temas máis importantes, dende o meu punto de vista, e que non se trata demasiado é o desexo de NON ser nai, é decidir vivir de xeito independente, sen parella (o celibato que agora pon de moda a cantante Rosalía no seu último tema). A protagonista non ten a vida que se espera dela porque se dedica á súa carreira profesional. Transmite o que lle pasa por ese motivo e o seu día a día facndo referencia ás vidas que a rodean e que nada teñen que ver con ela.

Asemade, destaca a crítica á romantización da maternidade das sociedades capitalizas, pois todas as nais son desgraciadas. O movemento feminista será crucial para encamiñar a vida dunha delas. Os grupos feministas denuncia os feminicidios de México, aos que se fan referencia, pero é algo residual no libro. 

O que máis sae do común é a historia. As relacións son tortuosas e hai historias crúas arredor da maternidade, xunto coa non monogamia e a disidencia afectivo-sexual. Non é unha novela heterocéntrica e presenta relacións coidadosas, con erotismo sen intimidación; non existe cortexo xerárquico porque entre mulleres é máis amable, sen instrucións marcadas propias da heterosexualidade, tan estereotipadas.

"Cuando uno es joven resulta fácil tener ideales y vivir conforme a ellos. Lo complicado es mantener la coherencia a lo largo del tiempo y a pesar de los retos que nos impone la vida".

01/11/25

Las Tempestálidas

 


Gueorgui Gospodínov é o autor de Las Tempestálidas, publicado por Fulgencio Pimentel, impresionante distopía sobre o alzhéimer que goza dunha trama ben interesante. Nesta, o protagonista decide crear un ambiente cómodo para os pacentes desta enfermidade que non aceptan o presente. Sobre esta trama voa, ou añíñase, unha reflexión constante sobre o paso do tempo, as lembranzas, e -en si- o devir humanor. Así, o punto clave da novela, sen a que non se entende, é a nostalxia, e sobre esta varía a reflexión e a análise da nosa lectura, de xeito que paramos a cavilar sobre a nosa propia morriña. Somos unha sociedade que mira para o pasado ou que agarda polo futuro? Certo é que o pasado coñecémolo (de aí a recreación del nos distintos lugares e momentos ao longo da novela) e o futuro sempre é incerto: de aí a nosa propia alarma e medo ante el. Seica todo tempo pasado é mellor. Unha das trampas humanas favoritas ante a dúbida do que virá.

O libro lembra que a saúde mental non é algo individual senón colectivo, e que a realidade sostense no noso interior e non no universo que habitamos. A novela convértese pouco a pouco nunha Europa pasada e case esquecida, nun delirio comunitario que se repite e que pretende recordar o que os individuos non recordan. A vida como retrovisor que nos devolve unha imaxe espellada que non é totalmente real. Porque a pesar de que o futuro que se presenta non é desexable, o pasado tampouco ofrece o descanso que anceiamos.


"Valiente robo, la vida.... ¿No? Hijo de puta. Llámalo tiempo, vida, vejez, da lo mismo, son todos de la misma banda. Idéntica escoria"

28/10/25

Viudas jóvenes



 Tamara Grosso é a autora de Viudas Jóvenes, publicado por... Yegua de Troya, que non Caballo de Troya, un detalle que nos encanta, xa antes de comezar a lectura, grazas a Gabriela Wiener. 

Antes de falar do contido, da súa frescura, da súa intelixencia, de que poida parecer unha novela sesuda pero é realmente accesible, quizais deberiamos comentar a mera disposición da novela, en capítulos tan curtos que ás veces son parágrafos breves. Así pois, tanto o contido como a forma axudan a esa naturalidade que acompaña esta lectura. Unha lectura que nos ofrece unha profunda reflexión sobre manter relacións non normativas e os seus desencadeantes emocionais; que é o poliamor? Que é a monogamia segundo o dicionario? Como combater o dó cando son dúas as viúvas? Serve a convivencia entre ela para sobrepórse? E a novela ilumínanos, ilumina o acompañamento e ilumina a nosa lectura porque se nos ofrecen novas posibilidades fóra da tradicional familia e da amizade. Algo impensable anos atrás. Sendo, asemade, posible o humor no desconsolo, cando a morte é o detonante e o morto está presente, non como corpo, senón como sombra que acompaña continuamente. E isto é o que nos "flipa" desta lectura, o afastamento dos celos e do coidado do enfermo, do "a quen amaba máis", pondo a diana na vida que non está preparada para a morte súbita, de xente nova.

Gústame ter ao meu dispor as posibilidades de nomear calquera realidade, gústame reconciliarme coa idea de que a maior parte do tempo considero que non hai brote posible a pesar da espera. Pero non importa.

"¿Tengo cuerpo de viuda? El cuerpo me cambió en estos meses. Se volvió más huesudo y anguloso. A veces pienso que esta forma punzante es la única manera de atravesar esos silencios tensos que todavía se forman en las habitaciones cuando entro".

 “No hay ninguna película que enseñe cómo se tienen que comportar dos viudas jóvenes bisexuales que se conocieron cuando se murió el novio en común”.

24/10/25

El puente donde habitan las mariposas

 Nazareth Castellanos é a autora deste marabilloso ensaio titulado  El puente donde habitan las mariposas, cuxo subtítulo reza Biosofía de la respiración, publicado por Siruela

No verán de 1951, a cidade alemá de Darmstadt acolleu un congreso que reunía a gobernantes, inversores, aquitectos e enxeñeiros. O obxectivo era establecer unha planificación urbanística para reconstruír unha Alemaña devastada pola guerra. Neste congreso daba unha conferencia o filósofo Martin Heidegger, quen falou do significado de "habitar". o que se convertirá co tempo nun ensaio sobre a plasticidade cerebral. Este é un punto de partida, como tamén o é un epistolario imaxinario entre este filósofo e a súa alumna Hannah Arendt, cun tema: a respiración. Así, adentrámonos no pensamento a través da calma para asegurar o auténtico crecemento; seguindo os efectos de cada inspiración e espiración no cerebro, poden chegar a definirse as bases neuronais do encontro cun mesmo, as que acompañan ao pensamento conscente e ao involuntario diálogo interior.
A proposta que fai a autora xira en torno a tres conceptos: construír, habitar, pensar. Construír remítenos ao pasado, ou sexa, ás nosas raíces, que dan forma ao noso cerebro. Habitar non é só ocupar un espazo, senón que se trata de vivilo de xeito consciente, deténdose e escoitando os latexos do mundo mentres reconectamos con nós. Pensar é xerar claridade interior, onde o máis importante é a respiración. Será esta a ponte entre o exterior e o interior; saber respirar é reforzar a nosa saúde mental.
Aí estamos: a respiración é algo así como un territorio entre o que se sitúa o que está fóra de nós e o que está dentro, e ese territorio que debemos dominar é quen explica as nosas redes neuronais dentro dun marco ambiental determinado.
Pois... pensemos en respirar mellor e con maior coñecemento. Algo no que eu nunca me pararía a cavilar, a verdade.



«el silencio debe acompañar cualquier encuentro íntimo. Y este es el más íntimo de todos, porque se encontrará con usted misma».


15/10/25

O amigo


A editorial Rinoceronte tráenos esta tradución realizada por Moisés Barcia de Sigrid Núñez, O amigo. Un libro tenro que trata do dó, e do amor aos animais. De feito, a relación da protagonista co cadelo do seu amigo desaparecido é o fío condutor da novela e, asemade, é o máis interesante da lectura. As persoas que amamos os animais sentíremonos preto das emocións que agasalla o libro pola relación entre os personaxes principais. Prodúcese por isto unha identificación dende a escritura co lectorado con botar de menos a quen se foi e con querer coidar o animal que quedou atrás coma se se coidase del. O resultado son páxinas cheas de delicadeza.
Por outro lado, hai outra parte no libro que resulta máis fallida, a que ten que ver coa creación literaria, co obradoiro de escritura da protagonista e co maremagnum de citas que ofrece (e que resulta un abuso). Esta parte é a que menos interese ofrece. Aínda así, hai unha reflexión catártica sobre a función da literatura, esta que é unha ventá para ollar dende a distancia ou dende a ironía, un xeito de poñer distancia ou proximidade á vida cotiá. 

"Tes que entender que non podes esperar consolarte da túa dor escribindo"


12/10/25

La Química de lo bello



 Deborah García Bello é a autora deste libro, La Química de lo bello, publicado por Paidos cuxo subtítulo é "Un relato científico sobre el arte y las bellezas cotidianas". Unha autora que é boa divulgadora, algo difícil no mundo científico. Nel, examina o trasfondo científico da arte contemporánea. Textura, cor, resistencia, economía, técnica, beleza... todos son aspectos desde os cales se pode observar a arte. De aí que este libro amose o impacto das descubertas científicas na arquitectura e nas artes, así como tamén axudaron a mellorar as condicións de traballo das persoas que fan arte e, asemade, das súas obras. É dicir, o libro expón a beleza que é posible grazas á química, e a beleza que temos arredor, a que ás veces non miramos por ser tan cotiá. Así que podemos ler sobre química e sobre arte, ou máis ben sobre Historia da Arte, xa que conta como xorden as cores e como se utilizaban, incluíndo os procesos químicos de materiais utilizados polas artista, sempre de xeito entendible.

Así pois, tentamod entender a arte a través dos materiais: o fermoso e o verdadeiro visto de xeito máis claro a través do coñecemento científico.


«El azul ultramar era carísimo. Fue el pigmento más caro de todos los tiempos, más caro incluso que el oro. Por eso Miguel Ángel no pudo concluir una de sus pinturas, el ‘Santo entierro’.

Durero llegó a vender obras de arte a cambio de unas onzas de pigmento. Y Vermeer se endeudó por su obsesión por aquel color. Cualquier obra de arte pintada con azul ultramar adquiría de inmediato la categoría de objeto de lujo.

El azul divino. Tanto es así que este color fue generalmente restringido a las vestiduras de las imágenes de la Virgen». (p. 18)

30/09/25

La Maleta



 Precioso álbum este publicado por La Galera de Chris Naylor-Ballesteros: La Maleta trata o tema da emigración que está baseado na solidariedade e na esperanza. Porque esta é a que destaca sobre todo o álbum e o que o fai realmente especial. 

En forma de fábula, onde os animais son os protagonistas, este álbum ilustrado comeza cun animal que debe fuxir do seu fogar e debe traer con el todas as súas lembranzas agochadas metaforicamente nunha maleta. O xeito de estar contado espertará sen dúbida ningunha o corazón das persoas, máis nestes tempos tan difíciles nos que a extrema dereita está a maltratar aos inmigrantes. Destaca a bondade e a empatía ante todo destes animais que acollen sen fisuras ao recén chegado.

As ilustracións son sinxelas, coloridas sobre fondo branco, utilizando asemade diferentes tipografías para cada personaxe. Ideal para contar entre varias persoas e para entender o conflito da emigración



"Un día llegó un animal extraño. Estaba sucio, cansado, triste y asustado. 
Cargaba con una maleta grande" 

21/09/25

Maniac

 


Había que ir a Maniac de Benjamin Labatut publicado por Anagrama. Unha obra inclasificable a medio camiño entre a novela e o ensaio que conta achádegos para comprendermos a historia recente a través da ciencia. Un xeito de poder entender un pouco mellor como o ser humano pode ser completamente irracional e se este fai política xa temos o cóctel molotov máis perigoso feito.

Un paseo polos últimos cen anos englobando a física cuántica, a computación e a intelixencia artificial, sempre tendo en conta a fabricación da bomba atómica a través das vidas do físico Paul Ehrenfest, o matemático Johnny Von Neumann e Lee Sedol, xogador de go. Cada un deles ten unha parte do libro, con maior extensión para o segundo.

O libro que temos entre as mans vén a ser un retrato dos xenios, humanos que son xenios, pero que ao mesmo tempo das súas luces teñen as súas sombras, ou mesmo tebras. Como luces e sombras hai na sociedade e no pasado século, Maniac repasa a súa política axitada, revisa o presente e pregúntase sobre o porvir, e aí ten moito que dicir a ciencia, quen -de seguro- axuda a deseñar un futuro que, dubidamos ante a nosa actualidade, non será mellor.



07/09/25

La biblioteca de la medianoche


 Lin nalgún sitio que este era un libro moi bo e decidinme por el. Pero o certo é que me defraudou. Estou a falar de La biblioteca de la medianoche de Matt Haig, publicado por ADN. Por momentos, case semellaba un libro deses de autoaxuda que convida a reflexionar sobre os erros que cometemos na vida e como debemos de mirar cara adiante porque no noso interior gardamos a forza suficiente para loitar contra o que nos veña e conseguir o que nos propoñamos.
Si é unha reflexión sobre a vida, xa que no libro á protagonista danlle a oportunidade de cambiar a súa vida e vivir outras vidas que elixiu desbotar, ata que topa o que ten que facer: ser ela mesma. Por iso, a lectura convídanos a vivir canda ela e sermos partícipes das súas inquedanzas e das súas angurias, que a levan nun principio a non querer vivir.
A idea principal que serve de fío condutor é a depresión e o intento de suicidio. Ao seu arredor, a esperanza, a aprendizaxe, o pesimismo... todo o que significa vivir. Ou sexa, loitar, xa que a vida é precisamente iso: unha loita continua. Pero é canto temos.
Así que si, sorprendeume a lectura pero, repito, non é un libro que recomende. 




05/09/25

Sin transición. Una nueva historia de la energía


 Unha sorpresa libresca... e enerxética, cando menos para min, que pouco sei destes temas. Jean-Baptiste Fressoz escribe en Sin transición. Una nueva historia de la energía, publicado por Arpa, un libro que nos instrúe sobre como esa transición enerxética da que nos falan, é falsa.

O autor explica que a historiografía ten unha visión "fasista" da evolución dos materiais pero a realidade é que todo se superpón en lugar de substituírse, é dicir, unha adición. En lugar de producirse unha competencia entre os recursos, ocasiónase unha relación simbiótica; de aí que non se reduza o consumo dalgúns materiais, senón que cambian de función.

Un exemplo moi chamativo resultou ser o dos coches eléctricos, eses que nos venden como os de enerxía máis limpa. Pois ben, para facelo utilízase grande cantidade de aceiro, que emite moitísimo CO2. Falamos da eliminación do plástico, pero atopámolo nunha cantidade inxente de embalaxes.

E moitísimos exemplos máis.

Con todos eles, amosa o autro como os recursos enerxéticos e materiais relaciónanse entre eles e compleméntanse. Así pois, existe a evidencia histórica que contradi as teorías gubenamentais e empresariais das transicións enerxéticas.

Queda unha co ánimo pesimista. A tecnoloxía non vai solventar os problemas medioambientais que xa temos e que van en aumento, e os gobernos seguen amparándose tan só nun paraugas económico que non se detén a contemplar un planeta que se deteriora a pasos axigantados.

.

04/09/25

Volver

Volver. Volver ao blogue. Volver á lectura. Volver a vós.

Nunca pensei, e dóeme ata verbalizalo, que ía vivir unha crise lectora semellante. Un tempo de transición que me levou lonxe deste espazo.

Teño que dar as grazas a algunhas persoas que me comprenderon, e a outras que me animaron. Entre elas, houbo dúas que neste verán déronme un empurrón vital que que quizais fose determinante: Fran Alonso, que me transmitiu o moito que se botaba de menos este blogue na rede, e unha veciña de Lalín que me parou un día para trasladarme o seu pesar polo meu silencio blogueiro. 

Así que aquí estou, de volta. Ata temos Instagram, grazas á miña Lara querida, por suposto.

Volver tamén ás aulas.

Isto significa pensar nos quefaceres e materias deste curso inminente. E xorde a palabra NEUTRALIDADE que nos ofreceu o Conselleiro de Educación como despedida do curso anterior. Así que hai que repensar o que -case- esquecemos no verán. 

Eu, como tantas outras compañeiras de profesión, non entendo esta sen actividades. Actividades que axudan á formación do alumnado fóra das materias. Actividades para reflexionar sobre a Igualdade, o racismo, a violencia de xénero, o medio ambiente, a identidade propia, o bullying, outros modelos de sexualidade... Tentamos formar o noso alumnado, e sobre todo desexamos que teñan un espírito crítico co que andar por esa vida exterior que os agarda ao rematar os estudos nos institutos.

Significa a "neutralidade" non tocar ningún destes temas?

Pretenden que eu, como profesora de Lingua e Literatura Galega, non dea unha parte do currículum chamada "Sociolingüística"?

Pretenden asemade que non realicemos comentarios críticos sobre textos de actualidade?

Como anceian que formemos ao noso alumnado pasando de crequenas ante o que sucede ao noso arredor, sen que aprendan a abrir os ollos, sen que aprendan a distinguir unha "fake new"? 

Non, o noso deber como ensinantes non é a neutralidade. O noso deber é abrir as fiestras con olladas críticas que saiban ir máis alá dos silencios. O noso deber é ENSINAR. Palabra máxica que aínda nos conmove. E que non debemos deixar morrer tran unha ficiticia "neutralidade".


31/08/25

Fantástica historia de amor


 Gustoume moito esta proposta da editorial NórdicaFantástica historia de amor de Sophie Divry. Gustoume aínda que a ollada que eu dirixira ao libro era diferente; ou sexa. eu agardaba unha lectura máis feminista (a autora é unha activista dos movementos feministas) e menos intrigante, a pesares de que a contracapa xa avisaba que o libro toma prestados os códigos do "thriller".

Certo é que se nota que o libro está escrito por unha muller, polo coidado que deitan as palabras cando describe a paixón e a sexualidade dos personaxes principais, e porque hai detalles que o reconfirman ao longo de toda a historia; a intriga vén dada por unha investigación desenvolvida no CERN, que dá asemade máis interese á historia.

A historia resulta moi áxil porque se alternan os capítulos entre o "el" e o "ela". E a medida que avanzamos na lectura as coincidencias sucédense mentres o lectorado desexa que se topen xa dunha vez. "El" narra en primeira persoa; "ela" en terceira. Haberá algúns capítulos cara ao final que serán protagonizados por algúns outros personaxes, pero serán moi poucos e necesarios para resolver a trama do "thriller". 

Fóra do misterio por resolver, está a soidade. Unha soidade que ela cura con encontros sexuais e que el cura coa igrexa; por suposto, nin a unha nin o outro serán felices ata que se topen. E este enxalzamento do amor chamoume a atención, xa que aínda que a maior parte do libro estea dedicado a topar a solución requirida (non hai detectives nin asasinatos pero si un problema), o título deixa claro que o importante é precisamente este amor que xurdirá entre as tebras dos protagonistas, un amor que por outra parte semellaba formar parte do destino de ambos por esas coincidencias que mencionamos anteriormente. Quizais estas coincidencias se circunscriban ao fantástico: os personaxes son reais e confiren veracidade á lectura. Pero tamén a Amizade é unha parte moi importante no libro, para ambos personaxes, porque poden sosterse nos verdadeiros amigos e amigas cando o precisan. E isto, así como as preocupacións que calquera de nós pode sentir en determinados momentos, están moi ben reflectidos no libro.


28/08/25

La vida perfecta de Wiliam Sidis

 


Morten Brask é o autor de La vida perfecta de Wiliam Sidis, publicado por Duomo. Tal como di a contracapa, unha novela sobre a vida de unha das mentes máis prodixiosas de todos os tempos. Unha mente, por certo, totalmente descoñecida para esta que escribe.

Unha vida que é contada marabillosamente grazas ao xeito de escribir do autor. Non só é a historia do xenio, senón que é unha novela que axuda a emocionarse, a entender e comprender que ser un xenio non é unha "graza divina" senón unha maldición enorme. Tanto, que seguramente o feito de non sabermos de quen trataba este libro é precisamente o que mellor lle puido ocorrer a Sidis. O que fai o autor é un traballo de biografía onde os flashback, analepses e prolepses  axúdannos a camiñar un territorio solitario, fanagoso e triste. Seguramente, aquí reside a maxia do escritor, en saber conducirnos lonxe dos logros para entender unha vida complexa onde a palabra "Amor", con todo o que esta conleva, non existe. O autor ten claro que presenta un cerebro excepcional que non quere selo, un xenio que destaca e que é sinalado polo resto da sociedade como un fenómeno tal que só provoca soidade, esta que illa por medo, por envexa, ou por falta de empatía. Claro queda que o privilexio da intelixencia nada ten que ver coa felicidade, en toda a súa extensión. 


25/08/25

Te receto un gato

 


Aclaro: Xapón por un lado e Gatos polo outro. Quen se resiste? Eu non, por suposto. Quen me coñeza, saberá ben o porqué.

Antes de falar do libro temos que falar dunha corrente literaria que provén de Oriente: o "healing fiction" ou literatura que cura; historias cotiás que rematan con optimismo e que conseguen un ánimo positivo no lectorado, un respiro para o espírito canso occidental.

Syou Ishida é a autora deste Te receto un gato, publicado por Planeta. Un libro entrañable, que contén cinco historias diferentes cun só fío condutor: a clínica Kokoro, unha clínica peculiar que se sitúa nunha calella escura de Kioto un tanto misteriosa (é a clínica a que atopa ao doente e non ao revés). E esta parte foi a que menos me gustou, porque sería prescindible ese desconcertante dato máxico e deixar que a peculiaridade do tratamento psicolóxico fose máis real. Porque un gato, ou unha gata, é quen de axudar a cambiar as vidas dos clientes da clínica. Así nolo fai saber esta lectura. Por suposto, non tedes por que crelo. Pero eu convídovos a probar. Sorprenderédesvos. No libro, cada un dos protagonistas topa o seu espazo porque os gatos os levan a lugares aos que nunca chegarían por si sós. Porque ter un gato significa, asemade, preocuparse por alguén máis que por si mesmo.

Por outro lado, e a pesar de que teño o prexuízo de pensar que a literatura xaponesa é moi lenta, o libro narrativamente déixase ler con facilidade e mesmo con dozura. Porque vai engatusando ao lectorado como o farían os mininos curativos. A lectura flúe soa e deixa un pouso de calma cando se pousa o libro. Resulta ser unha lectura engaiolante e lixeira, xa que a pesar da dor dos protagonistas que precisan ir a unha clínica psicolóxica, todas as historias acaban sendo acolledoras, cómodas. Se aínda por riba unha lectora coma min coñece a fermosísima Kioto, xa se pode gozar plenamente. 

Respecto e amor polos felinos é o destacable. As historias, curtas e doadas de ler, séntense amigables. En conxunto, unha lectura acolledora. Coma a miña gatiña!!!



20/08/25

Olvidadas


 Neste peculiar caos existencial de meu, mergullada nun afastamento lector/literario, volvo pouco a pouco a recuperar o bo costume da lectura, e para comezar -ou case- escollín unha novela negra; a escolla tampouco é fortuíta, xa que a miña necesidade de evadirme destes incendios que asolagan o país é evidente. Entre todas as novelas negras que me agardan nos andeis, despositadas pouco a pouco e sempre coa esperanza de seren lidas nalgún momento, fun a Bernard Minier; concretamente a este Olvidadas, publicado pola editorial Salamandra, porque me chamou a atención a sinopse: unha parte da acción desenvólvese na Galiza. Que un autor francés veña á nosa terriña, obviamente, empurroume para esta escolla. Seguramente tiña que ter empezado polo libro anterior que xa presentaba a esta protagonista, pero deume igual: o libro encantoume e cumpriu a súa función, a de non cavilar na estupidez humana que prende lume tras lume e nos deixa orfas de vexetación, de verde.

O que máis me gustou do libro, teño que recoñecelo, foi que este autor se convertese nun aliado, con toques feministas moi evidentes ao longo da lectura. A violencia contra as mulleres, o odio dos "incels"... reflexións moi pertinentes e ben traídas que dan valor engadido á lectura.

As páxinas transcorren por dous lugares de investigación e dúas tramas paralelas que nada teñen que ver entre si, agás a protagonista; por un lado, Galicia; polo outro, Madrid e Cuenca. No lado galego temos asasinadas mulleres anónimas; no lado madrileño as asasinadas son persoas moi ricas. Isto tamén dá pé a diversas reflexións de como a sociedade actual é totalmente inxusta,  e un certo xuízo político; movementos sociais, importancia mediática, e o pensamento lúcido de que, como non, hai vítimas de primeira e vítimas de segunda. Con todo isto temos unha novela negra atrapante (axuda o feito de termos capítulos curtos e ritmo intenso que non decae en ningún momento) e trepidante, que non queda na beira senón que chega ata o fondo con todo tipo de análises, incluída a web escura, a psicoloxía das persoas, a arte; ante todo, a denuncia do poder.

"No es fácil descubrir que nuestra capacidad de juicio moral depende del contexto, de la época y sobre todo del grupo al que pertenecemos, de nuestro entorno, y no de unos valores morales supuestamente universales(...)" (páx. 252).

A denuncia:

"También sabía que los hombres blancos heterosexuales como él se habían convertido en el blanco de las neofeministas, los homosexuales, los negros, los izquierdosos y otros LGTBQIA+" (páx 374).

As reflexións sobre a internet tamén son ben interesantes. Lembrar que a perversión xa non está soa, senón que ten eco e expansión dentro da web. Cavilar en como os peores aspectos dos humanos chegan a estar protexidos, aínda que ás veces prefiramos esquecelo, dá medo. Por exemplo, como xa mencionei anteriormente, o caso dos "incels", homes que fan comunidade na web e desenvolven unha misoxinia indubidable e monstrosa: acusan ás mulleres de todos os males do mundo e pretenden sometelas.

O feito de que sexa unha muller a protagonista tamén é relevante, porque é (e será, coido, proximamente) unha vítima destes incels. Por iso, aínda que novela negra, destaca esta parte feminista onde se amosa sen andrómentas a manosfera e o machismo social.


11/08/25

Un verdor terrible



 Un bo libro para ler sobre algo que nos pode ser tan complicado como é mecánica cuántica, ou tan afastado para algunhas persoas como son as matemáticas. Porque este libro trata ambos temas e asemade de científicos xeniais e humanos, persoas que non deixan de ser persoas e deben convivir co resto da sociedade sendo como son.

O autor, Benjamín Labatut, parte de sucesos reais para crear unha obra de ficción a medio camiño da divulgación científica. Catro relatos que deambulan pola Historia e os seus personaxes, viaxes polo século XVIII e polos campos deconcentración, un paseo pola Arte pola Química e mesmo pola Política. O autor ten oficio e sabe construír esta especia de literatura científica levándonos da man comodamente, incluída a metafísica.

Resulta que no fondo, coma a todo ser humano, o libro procura ENTENDER, así con maiúsculas, xa que se asoma ao que resulta incomprensible, no senso científico e non filosófico. Porque a ciencia procura explicalo todo e que non quede ningunha dúbida sen resolver. O interese, en parte, do libro vén da mestura entre o literario e o científico que se traduce á súa vez na mestura entre ficción e realidade.


Neste blog utilizamos as imaxes con finalidade educativa. Se algunha delas estivera suxeita a dereitos de autor, rogamos que vos poñades en contacto connosco para retirala de inmediato.